Η οξυτοκίνη είναι τόσο αποτελεσματική στο να αλλάξει τη συμπεριφορά ενός ατόμου, ώστε οι επιστήμονες έχουν ήδη ξεκινήσει συγκρίσεις μεταξύ αυτής της ορμόνης με το αλκοόλ και την κάνναβη.
Έτσι, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία της οξυτοκίνης, ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Βόννης στη Γερμανία, ανέλυσαν τον τρόπο που χημικές ουσίες με ομοιότητες με την ορμόνη αυτή, επηρεάζουν τον βαθμό στον οποίο οι γυναίκες βρίσκουν τους άνδρες σεξουαλικά πιο ελκυστικούς.
Στο πείραμά τους, οι ερευνητές συγκέντρωσαν μια ομάδα 40 γυναικών με μέσο όρο ηλικίας τα 24 χρόνια περίπου, όλες εκ των οποίων ήταν σε σταθερές ερωτικές σχέσεις και δήλωναν “πολύ ερωτευμένες” με τους συντρόφους τους. Οι μισές από αυτές τις γυναίκες έλαβαν ένα εικονικό φάρμακο, ενώ οι υπόλοιπες ένα σπρέι που περιείχε συντοκίνη, μια συνθετική μορφή της οξυτοκίνης. Στη συνέχεια αντάλλαξαν αυτές τις ομάδες και η πρώτη πήρε το σπρέι με την ορμόνη, ενώ η δεύτερη το εικονικό φάρμακο.
Στη συνέχεια οι ερευνητές έδειξαν στις συμμετέχουσες φωτογραφίες των συντρόφων τους, μαζί με μια τυχαία επιλογή από φωτογραφίες άλλων ανδρών και εκείνες κλήθηκαν να τους “κατατάξουν” όλους με βάση το επίπεδο της ελκυστικότητάς τους.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι εκείνες οι γυναίκες που είχαν λάβει μία δόση από το σπρέι με την ορμόνη, βρήκαν τους συντρόφους τους 15% πιο ελκυστικούς κατά μέσο όρο. Είναι ενδιαφέρον ότι, οι γυναίκες που λάμβαναν αντισυλληπτικά χάπια εκείνη την περίοδο δεν έδειξαν καμία απολύτως αλλαγή στα αποτελέσματα, αν και η αιτία πίσω από αυτό είναι ακόμα ασαφής.
Το Πανεπιστήμιο της Βόννης διεξήγαγε μια σχεδόν ταυτόσημη έρευνα και το 2013, όταν και εξέτασε τον τρόπο που μια συνθετική μορφή της οξυτοκίνης επηρεάζει το βαθμό στον οποίο οι άνδρες αντιλαμβάνονται τις γυναίκες ως πιο ελκυστικές. Εκείνο το πείραμα έδειξε εξαιρετικά παρόμοια αποτελέσματα με το τελευταίο: οι άνδρες που είχαν πάρει δόση οξυτοκίνης θεωρούσαν πιο ελκυστικές τις συντρόφους τους.
Εκείνη η μελέτη είχε χρησιμοποιήσει την μαγνητική τομογραφία ως μέσον για να εξεταστεί από τους επιστήμονες η εγκεφαλική δραστηριότητα, η οποία αποκάλυψε ότι οι άνδρες που πήραν οξυτοκίνη είχαν αυξημένη δραστηριότητα του συστήματος “ανταμοιβής” του εγκεφάλου, όταν κοιτούσαν τις φωτογραφίες των συντρόφων τους, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει τα ευρήματα της μελέτης.
Αυτή η σχέση μεταξύ της οξυτοκίνης και της ελκυστικότητας ενός ατόμου, φαίνεται, βάσει των πειραμάτων αυτών, πως είναι ίδια και στα δύο φύλα, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων όμως όταν νιώθουν αγάπη μεταξύ τους;
Τι συμβαίνει σε αυτούς που δεν μπορούν να αγαπήσουν;
Τα ερωτήματα αυτά όπως και άλλα που αφορούν τις ορμονικές και χημικές ρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο όταν υπάρχει αγάπη, έρωτας και σεξουαλική έλξη μεταξύ των ανθρώπων, έχουν απασχολήσει τους ερευνητές κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα πρώτα ευρήματα μας επιτρέπουν ήδη να κατανοήσουμε καλύτερα ορισμένες πτυχές των ανθρωπίνων σχέσεων.
Η οξυτοκίνη απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια του τοκετού και κατά τον οργασμό.
Εκκρίνεται από τον υποθάλαμο στο κεντρικό νευρικό σύστημα και αποθηκεύεται στην υπόφυση. Η ορμόνη αυτή συμβάλλει στη δημιουργία των συσπάσεων της μήτρας, στην έκκριση του γάλακτος και στην αγγειοδιαστολή.
Σύμφωνα με ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, η οξυτοκίνη βοηθά στη θεμελίωση μόνιμων δεσμών μεταξύ ερωτευμένων, μετά από τον αρχικό ενθουσιασμό που παρατηρείται σε μια νέα ερωτική σχέση.
Η ορμόνη επηρεάζει μεγάλο αριθμό νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Δημιουργεί δισεκατομμύρια νέα κυκλώματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων σε ορισμένες δομές του εγκεφάλου.
Μερικοί άνθρωποι πιθανόν να μην είναι ευαίσθητοι στη δράση της οξυτοκίνης λόγω του ότι μπορεί να έχουν στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου λιγότερους υποδοχείς για την οξυτοκίνη. Οι άνθρωποι αυτοί πιθανόν να έχουν δυσκολίες στο να διατηρούν μακροχρόνιους επιτυχημένους δεσμούς με άλλα άτομα.
Σε έρευνες που έκαναν επιστήμονες σε ζώα, φάνηκε ότι η οξυτοκίνη είναι πολύ σημαντική στη δημιουργία και εδραίωση της μητρικής συμπεριφοράς. Ιδιαίτερα αναφέρεται το παράδειγμα του αρουραίου των πεδιάδων ο οποίος δημιουργεί μόνο μία ερωτική σχέση που διατηρεί μόνιμα για όλη του τη ζωή.
Ο αρουραίος των πεδιάδων που είναι ένα πολύ κοινωνικό ζώο, έχει μια έντονη σεξουαλική δραστηριότητα κατά τις πρώτες 48 ώρες του ζευγαρώματος του. Η εμπειρία αυτή είναι η πρώτη του σεξουαλική επαφή.
Ο αρουραίος των πεδιάδων διατηρεί την πρώτη του σχέση για όλη του τη ζωή. Ο αρουραίος αυτός σε αντίθεση με τον αρουραίο των ορεινών περιοχών, έχει πολλούς υποδοχείς στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου για την οξυτοκίνη.
Κατά τις πρώτες ώρες της σεξουαλικής του δραστηριότητας, εκκρίνονται στον εγκέφαλο μεγάλες ποσότητες οξυτοκίνης. Η δράση της οξυτοκίνης στον εγκέφαλο δια μέσου των υποδοχέων της, επιτρέπει τη δημιουργία μόνιμων δεσμών μεταξύ των αρσενικών και θηλυκών ζώων.
Οι επιστήμονες χρησιμοποιώντας μεθόδους που καταστέλλουν τους υποδοχείς της οξυτοκίνης, διέκοψαν το φυσιολογικό αυτό μηχανισμό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι μόνιμοι δεσμοί μεταξύ των ζώων δεν γίνονταν. Στους αρουραίους των ορεινών περιοχών δεν παρατηρείται η δημιουργία μόνιμων δεσμών λόγω λίγων υποδοχέων στα νευρικά κύτταρα για την οξυτοκίνη.
Υπάρχει επίσης η επιστημονική υπόθεση ότι στον εγκέφαλο ανθρώπων που κάνουν συχνά σεξ μαζί, έστω και εάν δεν υπήρχε αρχικά αγάπη, η παρατεταμένη συνεχής έκκριση οξυτοκίνης που συμβαίνει κατά το σεξ, να οδηγεί τελικά στη θεμελίωση μόνιμων σχέσεων αγάπης.
Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό γιατί η παρατεταμένη έκθεση στην οξυτοκίνη μπορεί να προκαλεί τόσο σημαντικές και μακροχρόνιες αλλαγές στη συμπεριφορά. Η κατανόηση των μηχανισμών που εμπλέκονται είναι δυνατόν να οδηγήσει σε νέα φάρμακα που θα μπορούν να επηρεάζουν τη ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά.
Όπως κάθε άλλη επιστημονική και ιατρική πρόοδος, έτσι και η πρόοδος στον τομέα αυτό, μπορεί να συνοδεύεται από θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις.
Δεν ξέρουμε ακόμη ποιες θα είναι οι προεκτάσεις της χορήγησης φαρμάκων ή μεθόδων που θα μπορούν να επηρεάζουν ή να αλλοιώνουν τις ορμονικές ή χημικές ρυθμίσεις των ανθρωπίνων σχέσεων όπως η αγάπη, ο έρωτας και το σεξ.
Ανεξάρτητα από αυτές τις επιφυλάξεις που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη, οι έρευνες συνεχίζονται, όχι μόνο για την οξυτοκίνη αλλά και για άλλες ορμόνες ή χημικές ουσίες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά μας σε σχέση με τον έρωτα, το σεξ, την αγάπη.
Εκτός από την οξυτοκίνη, η ντοπαμίνη και η τεστοστερόνη είναι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη σεξουαλική ορμή, την ενεργητικότητα, τα αισθήματα ικανοποίησης, ευχαρίστησης και ανταμοιβής.