Έχεις νιώσει ποτέ πως βρίσκεσαι ένα βήμα πριν βγεις εκτός εαυτού; Ή καλύτερα, έχεις νιώσει ποτέ πως ο εαυτός που ετοιμάζεται να βγει προς τα έξω δεν είναι ο δικός σου; Τότε διαβάζεις το καταλληλότερο κείμενο! Η αλήθεια είναι πως αρκετoί από εμάς, όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με μία κατάσταση που μας κάνει να νιώθουμε «έξω» από τα νερά μας, έχουμε την τάση να μεταμορφωνόμαστε αυτόματα σε κάποιον άλλο, άγνωστο, που είτε η γάτα του έφαγε τη γλώσσα, είτε η γλώσσα του πάει ροδάνι. Μία τέτοια κατάσταση είναι και ένας επικείμενος τσακωμός, ο οποίος θέλουμε να αποφύγουμε πάση θυσία. Γιατί παρότι υπάρχουν άνθρωποι που θα έδιναν τα πάντα για έναν γερό τσακωμό, σε σημείο να τον επιδιώκουν, υπάρχουμε και εμείς που μόνο στη σκέψη ενός τσακωμού, παραλύουμε, νιώθουμε τον κόσμο κάτω από τα πόδια μας να χάνεται, σαν να πηγαίνουμε πρώτη μέρα στο σχολείο και στην καρδιά μας το θερμόμετρο να δείχνει -2°C.
Ίσως αυτό οφείλεται στο ότι ο λόγος διαφέρει, ανάλογα με το πρόσωπο που βρίσκεται στο αντίπαλο στρατόπεδο
1# Αναγνωρίζουμε τον λόγο που «κρύβεται» πίσω από τον φόβο
Το πρώτο βήμα για να ξεπεράσουμε τον φόβο των συγκρούσεων, είναι να αναγνωρίσουμε από που προέρχεται το αίσθημα του φόβου. Ανακαλώντας συγκρούσεις που προηγήθηκαν (ή έστω παραλίγο να προηγηθούν) στο παρελθόν και αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιδράσαμε σε αυτές, θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που μας έκανε και μας κάνει ακόμη και σήμερα να οπισθοχωρούμε. Άραγε είναι η ανασφάλεια πως θα φανούμε αγενής ή κακοί; Το άγχος πως θα εκτεθούμε εάν δεν καταφέρουμε να εκφράσουμε σωστά τα επιχειρήματα και τον συλλογισμό μας; Ο φόβος πως μπορεί να χάσουμε κάποιον ή κάτι σημαντικό; Ή μήπως θέλουμε να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από κάτι που ξέρουμε πως θα μας πληγώσει ανεπανόρθωτα; Σε κάθε περίπτωση, όποιος και αν ήταν ο λόγος που κρύβεται από πίσω, εμείς δεν χρειάζεται να είμαστε επικριτικοί με τα συναισθήματά μας αλλά να κατανοήσουμε τον λόγο που αισθανόμαστε έτσι, ώστε να είμαστε σε θέση να τον εκλογικεύσουμε και σταδιακά να τον ξεπεράσουμε.
2# Κάνουμε μία λίστα με όσα θα κερδίσουμε μέσω μίας σύγκρουσης
Αν βάλουμε για λίγο τη φωνή της καταστροφολογίας στη σίγαση και φανταστούμε τον εαυτό μας να λαμβάνει ενεργό ρόλο κατά τη διάρκεια μίας διένεξης, ποιο είναι το πιθανότερο σενάριο; Τι θα λέγαμε; Πώς θα εξελισσόταν η κατάσταση; Ποια θα ήταν η αντίδραση των γύρω μας; Το σημείο που πρέπει να εστιάσουμε, χωρίς να σκεφτόμαστε το worst case scenario, είναι σε όσα θα κερδίσουμε από τη διαφωνία. Μοιάζει απίθανό -ειδικά σε όσους από εμάς ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον φόβο των συγκρούσεων- αλλά αυτά που έχουμε να κερδίσουμε από τη συμμετοχή μας σε μία διένεξη, είναι περισσότερα από αυτά που έχουμε να χάσουμε. Όχι μόνο θα είμαστε προετοιμασμένοι για μία ανάλογη περίπτωση που θα προκύψει στο μέλλον, αλλά θα σταματήσουμε να καταπιέζουμε τον εαυτό μας και θα αποκτήσουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, θα μάθουμε να υποστηρίζουμε αυτά που πιστεύουμε με σθένος και ευγένεια, ακόμη και αν ο συνομιλητής μας έχει πολύ πιο… άγριες διαθέσεις από εμάς.
3# Δίνουμε μεγαλύτερη αξία στη φωνή μας
Ναι, μερικά πράγματα καλό είναι να τα κρατάμε για τον εαυτό μας, όμως όχι όλα. Αρκετοί από εμάς μπαίνουμε σε μία διαρκή διαδικασία αυτολογοκρισίας, επειδή υποθέτουμε -δεν είμαστε καν σίγουροι- πως η γνώμη μας μπορεί να τσιγκλήσει ή να φέρει σε αμηχανία τον συνομιλητή μας. Τι νόημα έχει όμως, να περιορίζουμε τη δική μας ελευθέρια και αισθανόμαστε αμήχανα, για να μην φέρουμε τον άλλο σε δύσκολη θέση; Τι νόημα έχει να συμμετέχουμε σε μία κάπως «στημένη» και διόλου παραγωγική αντιπαράθεση, στην οποία δεν εκφράζουμε αυτό που όντως πιστεύουμε, φοβούμενoι την πιθανότητα μίας υποτιθέμενης σύγκρουσης; Απολύτως κανένα. Το πιο πιθανό είναι πως το αντίπαλό δέος θα επωφεληθεί από τη σιωπή και από το περιθώριο που εμείς του παραχωρήσαμε, ώστε να εδραιώσει τη θέση του και να μας «στριμώξει» στη γωνία. Όταν επικοινωνούμε αυτά που πιστεύουμε με ευγένεια και σεβασμό προς τον άλλο, θα είμαστε σίγουροι πως δεν έχουμε παραβιάσει κανένα όριο και θα έχουμε υποστηρίξει τη θέση μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
4# Δεν υπεκφεύγουμε το αναπόφευκτο
Ανεξάρτητα από το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε, οι συγκρούσεις θα είναι πάντα το ίδιο άβολες και το πρόβλημα είναι πως δεν μπορούμε να τις αποφεύγουμε συστηματικά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι συγκρούσεις είναι ένα αναπόσπαστο και ζωτικό κομμάτι μίας υγιής σχέσης, η οποία βασίζεται στην βαθιά αλληλοκατανόηση, την ελευθερία και την ειλικρίνεια, μίας σχέσης που επιτρέπει και στις δύο πλευρές να εκφράζουν τον αληθινό τους εαυτό. Όσο υπεκφεύγουμε τις συγκρούσεις και τροφοδοτούμε τον φόβο μας με αβάσιμες σκέψεις όπως «Εάν διαφωνήσω θα καταστρέψω τη σχέση μας», είναι βέβαιο πως σε κάθε τσακωμό θα καταλήγουμε να κάνουμε πίσω, εγκλωβίζοντας ακόμη περισσότερο τον εαυτό μας σε αυτή την κατάσταση.