Η 10η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Αυτή η μέρα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για θέματα ψυχικής υγείας έχοντας υπόψη ότι η διατήρηση της ψυχικής και σωματικής υγείας είναι αλληλένδετοι και αλληλοεξαρτώμενοι παράγοντες.
Η φετινή Παγκόσμια Μέρα Ψυχικής Υγείας είναι αφιερωμένη στην κατάθλιψη η οποία είναι η συχνότερη ψυχική διαταραχή και τα στοιχεία που μας δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ανησυχητικά: Υπολογίζει ότι ως το 2020 η κατάθλιψη, σε παγκόσμιο επίπεδο, θα είναι η δεύτερη σημαντική αιτία ανικανότητας για εργασία και μέχρι το 2030 η πρώτη, εφόσον δεν αναχαιτισθεί, ενώ άλλες σωματικές παθήσεις έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μειωτική τάση μετά από συγκροτημένες και συστηματικές προσπάθειες σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο.
Εννέα από τις δέκα χώρες όλου του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών βρίσκονται στην Ευρώπη. Οι φοβίες και η κατάθλιψη είναι οι συνηθέστερες διαταραχές στη γηραιά ήπειρο ενώ η ψυχική νόσος αποτελεί το 20% του φορτίου ασθενειών και επηρεάζει έναν στους τέσσερις ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή του.
Η κατάθλιψη μπορεί να προσβάλει άτομα από όλες τις κοινότητες ανά τον κόσμο και από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταλήξει σε αυτοκτονία. Υπολογίζεται ότι σήμερα η κατάθλιψη επηρεάζει 350 εκατομμύρια άτομα. Παγκόσμια έρευνα που έγινε για την ψυχική υγεία σε 17 χώρες έδειξε ότι περίπου 1 στα 20 άτομα ανέφεραν ότι είχαν ένα επεισόδιο κατάθλιψης τον προηγούμενο χρόνο. Μία στις πέντε γυναίκες και ένας στους οκτώ άνδρες αναπτύσσουν κατάθλιψη κάποια στιγμή της ζωής τους σύμφωνα με τα υπάρχοντα διεθνή στοιχεία, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 25% των ανδρών (περίπου 850.000 Έλληνες) και το 33% των γυναικών (περίπου 1,1 εκ Ελληνίδες) πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη. Οι καταθλιπτικές διαταραχές συνήθως ξεκινούν σε νεαρή ηλικία, μειώνουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και συχνά υποτροπιάζουν. Γι’ αυτούς τους λόγους, η κατάθλιψη αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως όσον αφορά στο σύνολο των ετών που χάνονται λόγω αναπηρίας. Τα αιτήματα για αντιμετώπιση της κατάθλιψης αυξάνονται συνεχώς παγκόσμια.
Παρόλο που η επιβάρυνση της κατάθλιψης και το κόστος σε ατομικό, οικογενειακό και εθνικό επίπεδο συνεχώς αυξάνεται, η κατάθλιψη αποτελεί μια διαταραχή η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπτώσεις της. Παρόλο που είναι γνωστή η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την κατάθλιψη, λιγότερο από το 50% των πασχόντων λαμβάνουν τέτοια θεραπεία. Φραγμοί στην αποτελεσματική θεραπεία αποτελούν η άγνοια, η έλλειψη διαθέσιμων υπηρεσιών και το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές διαταραχές.
Ως εκ τούτου, σε ατομικό, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, έχει έλθει η στιγμή να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας για την κατάθλιψη, να υποστηρίξουμε αυτούς που υποφέρουν από αυτή την ψυχική διαταραχή και να αναπτύξουμε μηχανισμούς πρόληψης με μακροχρόνια προοπτική.
Η πιο καταστροφική συνέπεια της κατάθλιψης είναι συχνά η αυτοκτονία. Ένας στους δύο ανθρώπους που αυτοκτονούν είχε ιστορικό κατάθλιψης και ένα μικρότερο ποσοστό είχαν σχιζοφρένεια ή εξάρτηση από αλκοόλ/ουσίες.
Είναι ξεκάθαρη η συσχέτιση φτώχειας και ψυχικών διαταραχών και σε αρκετές χώρες ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης παρατηρήθηκε, σε συνάρτηση με την ανεργία, σημαντική αύξηση αυτοκτονιών, κατά καιρούς.
Μάλιστα στις ψυχικές και ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις της ανεργίας περιλαμβάνονται: η δυσφορία, η κατάθλιψη, το άγχος, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, η μείωση της ευεξίας και η μείωση της αυτοεκτίμησης.
Όσο πιο μακρά είναι η διάρκεια της ανεργίας, τόσο πιο βαριές είναι οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και υπάρχει αποδεδειγμένη συσχέτιση οικονομικής δυσπραγίας και κατάθλιψης.
Αν πιστεύετε ότι αντιμετωπίζετε κάποιες συναισθηματικές δυσκολίες ή διαταραχές μην το αφήσετε να “περάσει μόνο του”. Πάρτε την ευθύνη της ψυχικής υγείας στα χέρια σας και απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Είναι μια πράξη ευθύνης για τον εαυτό σας και τους άλλους.
Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης κινδυνεύουν και ταλαιπωρούνται κατά πολύ περισσότερο οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού – χρόνιοι ασθενείς, άτομα με ψυχικές παθήσεις, χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών κ.α. Οποιαδήποτε περικοπή οικονομικής ενίσχυσης και κοινωνικής στήριξης των ομάδων αυτών επιφέρει μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις στις ομάδες αυτές.
Η δραματική περικοπή δαπανών για την ψυχική υγεία που σε πολλές περιπτώσεις φθάνει το 50%, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα, τόσο για το προσωπικό που θα απολυθεί, προπαντός όμως για τους ασθενείς που έχουν αποασυλοποιηθεί. “Τι θα γίνουν αυτοί οι ασθενείς; Θα ξαναγυρίσουν στο ψυχιατρείο;