Ο σκύλος δεν μπορεί να αντιληφθεί το τέλος της ζωής ενός αγαπημένου του ανθρώπου, ή κατοικιδίου, που ζούσαν κάτω από την ίδια στέγη. Νοιώθει, όμως, οδύνη: που δεν τους βλέπει, που λείπουν από την καθημερινότητά του. Και βυθίζεται στη θλίψη.
Το πώς βιώνει ο σκύλος το κενό που αφήνει ο άνθρωπος που αγαπούσε, ή ο καλός του τετράποδος φίλος, αλλά και τι πρέπει να κάνουμε για να του συμπαρασταθούμε, μας τα εξηγεί η ενεργειακή εκπαιδεύτρια σκύλων, Ρενάτα Γρυπάρη.
Πένθος είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο νιώθει θλίψη/οδύνη, ίσως και θυμό, λόγω της απώλειας ενός αγαπημένου του προσώπου, ή κατοικιδίου. Ο καθένας μας το βιώνει, το αντιλαμβάνεται και το αντιμετωπίζει διαφορετικά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πένθος χωρίζεται σε πέντε στάδια: από την άρνηση (πρώτο στάδιο) έως την αποδοχή (πέμπτο στάδιο), ο καθένας σκέφτεται και συμπεριφέρεται διαφορετικά, αλλά βασικό στοιχείο αυτής της χρονικής περιόδου είναι η έντονη θλίψη, που σκιάζει τα πάντα.
Με τον σκύλο, όμως, τι γίνεται; Πενθεί, άραγε, όταν χάσει ένα τετράποδο φιλαράκι του, ή ένα αγαπημένο του πρόσωπο; Νιώθει την απώλεια; Και αν ναι, πώς εκδηλώνει τη θλίψη του – και πώς τη διαχειρίζεται;
Το πένθος του σκύλου είναι ένα κεφάλαιο λίγο παραμελημένο, καθώς πολύς κόσμος, ακόμα και επιστήμονες, θεωρούν ότι το πένθος είναι μια καθαρά ανθρώπινη διαδικασία. Είναι, όμως, έτσι;
Ο σκύλος είναι ένα πλάσμα με ψυχή και συναισθήματα, νιώθει την αγάπη, αντιλαμβάνεται την καλή προδιάθεση, αναγνωρίζει τη φροντίδα και ανταποδίδει τη θετική ενέργεια που δέχεται από τον κηδεμόνα του. Με βάση αυτά τα δεδομένα, συμπεραίνουμε ότι ο σκύλος είναι ένα πλάσμα που νιώθει την απώλεια ενός αγαπημένου του προσώπου, είτε πρόκειται για άνθρωπο είτε για ζώο, και χρειάζεται χρόνο για να πενθήσει.
Επίσης, αντιλαμβάνεται το πένθος άλλων προσώπων για μια απώλεια, και επηρεάζεται. Ένας σκύλος που πενθεί, ή γίνεται αποδέκτης του πένθους κάποιου άλλου, το δείχνει με την αλλαγή της ψυχολογίας του, που επηρεάζει και τη συμπεριφορά του.
- Πώς θρηνεί ο σκύλος;
Ο σκύλος, φυσικά, δεν αντιλαμβάνεται τι πραγματικά σημαίνει θάνατος και τη μεταφυσική του διάσταση, όπως τον γνωρίζουμε εμείς. Ο σκύλος βιώνει, απλώς, την απώλεια, δηλαδή την απουσία ενός ανθρώπου, ή ενός ζώου, από την καθημερινότητά του. Και αυτή είναι μια αλλαγή που του προκαλεί αναστάτωση. Ποιές είναι, όμως, οι ενδείξεις ότι ένας σκύλος πενθεί, ή νιώθει το πένθος ενός άλλου ατόμου;
• Παραίτηση: Σε αυτήν την περίπτωση, ο σκύλος μπορεί να εμφανίσει σημάδια απομάκρυνσης από τους ανθρώπους ή άλλα κατοικίδια, να παρουσιάσει έλλειψη όρεξης για φαγητό ή παιχνίδι, έντονο λήθαργο, θλίψη στο βλέμμα και έλλειψη ενδιαφέροντος για βόλτα.
• Προσκόλληση: Στο άλλο άκρο βρίσκεται μια αντίθετη συμπεριφορά. Ο σκύλος, δηλαδή, μπορεί να αποκτήσει εξάρτηση με τον κηδεμόνα του και να τον ακολουθεί παντού, να αναπτύξει άγχος αποχωρισμού (ενώ δεν είχε), να αναζητά συνεχώς στο σπίτι το μέλος που απεβίωσε.
• Φοβίες – εμμονές: Σε αυτή την περίπτωση ο σκύλος μπορεί να αναπτύξει φοβίες (φόβο της μοναξιάς, φόβο στο σκοτάδι, κτλ), ψυχοσωματικές συμπεριφορές (όπως συνεχές γάβγισμα, δερματικά προβλήματα, εμμονικό κυνηγητό της ουράς), ή ακόμα και ψυχαναγκαστική διαταραχή (όπως να δαγκώνει μέρη του σώματός του).
- Πώς μπορείτε να τον βοηθήσετε
Το πιο σημαντικό είναι να μη βιαστείτε να τον βγάλετε από τη διαδικασία του πένθους. Αφήστε τον να πενθήσει, όπως θέλει και όσο θέλει! Το πένθος είναι μια ανάγκη, προκειμένου να «ξεπεράσει» τον πόνο του και να αποδεχθεί την αλλαγή που συνέβη στη ζωή του. Αν πιέσουμε τον σκύλο μας να βγει από το πένθος του νωρίτερα, ίσως δημιουργήσουμε περισσότερα προβλήματα.
Καλό είναι, επίσης, να μην νιώθουμε -όσο μπορούμε- θλίψη και στενοχώρια, είτε για το μέλος που πέθανε είτε για τον σκύλο μας που πενθεί, διότι θα γίνει αποδέκτης αρνητικών συναισθημάτων και θα επηρεαστεί.
Αφού έχει περάσει κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα και ο σκύλος μας δεν δείχνει σημάδια ανάκαμψης, προσπαθούμε να αλλάξουμε την ψυχολογία του με μικρές «ενέσεις» δημιουργικής απασχόλησης: μια βόλτα σε ένα σκυλοπάρκο, ώστε να παρακινηθεί να παίξει, μια βόλτα σε ένα μέρος διαφορετικό από αυτό που πηγαίνει συνήθως, πρόκληση για λίγο παιχνίδι, εμπλουτισμός του φαγητού με κάτι εύγευστο, ευχάριστη μουσική στο σπίτι, απομάκρυνση των αντικειμένων του ατόμου που πέθανε εάν πρόκειται για τετράποδο φιλαράκι. Τέλος, ίσως βοηθήσει η απόκτηση ενός, ακόμα, κατοικιδίου».