Γερμανοί επιστήμονες, έπειτα από μελέτες που πραγματοποίησαν «έρχονται» να επιβεβαιώσουν πως κάποια ζώα διαθέτουν μία έκτη αίσθηση, ικανή να νιώσει εκ των προτέρων τον επερχόμενο σεισμό.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Συμπεριφοράς των Ζώων Μαξ Πλανκ και του Πανεπιστημίου της Κωνσταντίας, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάρτιν Βικέλσκι, μελέτησαν τον τρόπο που έξι αγελάδες, πέντε πρόβατα και δύο σκυλιά μπορούσαν να ανιχνεύσουν τα σεισμικά κύματα, πριν ο σεισμός γίνει αισθητός στους ανθρώπους. Οι επιστήμονες προσάρτησαν αισθητήρες στα ζώα σε ένα αγρόκτημα -σε μία σεισμογενή περιοχή της Βόρειας Ιταλίας- και κατέγραψαν τις κινήσεις τους στη διάρκεια αρκετών μηνών, οπότε σημειώθηκαν περίπου 18.000 σεισμοί διαφόρων μεγεθών, εκ των οποίων οι 12 είχαν ισχύ άνω των 4 Ρίχτερ.
Το πείραμα έδειξε ότι τα ζώα, όντως, ήταν ασυνήθιστα ανήσυχα ακόμη και 20 ώρες πριν από έναν σεισμό. Όσο πιο κοντά βρίσκονταν τα ζώα στο επίκεντρο του σεισμού, τόσο νωρίτερα άρχιζε η ασυνήθιστη συμπεριφορά τους. Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι αν συνδυαστεί το «προφίλ» της κίνησης διαφορετικών ειδών ζώων σε διαφορετικές περιοχές, είναι δυνατό να εξαχθούν χρήσιμες ενδείξεις για τον χρόνο και τον τόπο ενός επικείμενου σεισμού.
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες διαφωνούν σχετικά με το κατά πόσο είναι εφικτό να προβλεφθεί ένας σεισμός μέσω επιστημονικών-τεχνολογικών μεθόδων. Πάντως, τα ζώα φαίνεται να έχουν βρει τον δικό τους τρόπο. Υπάρχουν αναφορές ότι άγρια ζώα εγκαταλείπουν τις φωλιές και τα ενδιαιτήματά τους πριν από ισχυρούς σεισμούς, ενώ ακόμη και τα κατοικίδια ζώα γίνονται ανήσυχα σαν να προαισθάνονται τι θα συμβεί.
Όπως ανέφερε ο δρ Βικέλσκι, η προαίσθηση των ζώων γίνεται αισθητή κυρίως όταν κανείς έχει μία συνολική εικόνα από πολλά μαζί ζώα. «Συλλογικά τα ζώα φαίνονται να έχουν ικανότητες που δεν είναι τόσο εύκολα αναγνωρίσιμες σε ατομικό επίπεδο», σημείωσε.
Προς το παρόν, είναι ασαφές με ποιον βιολογικό μηχανισμό τα ζώα μπορούν να προαισθανθούν τους σεισμούς. Πιθανώς αντιλαμβάνονται με το τρίχωμά τους τον ιοντισμό του αέρα, ο οποίος προκαλείται από τις μεγάλες πιέσεις στα πετρώματα που δημιουργούνται πριν από έναν σεισμό.
Εναλλακτικά, ίσως τα ζώα μυρίζουν τα αέρια που απελευθερώνονται από κρυστάλλους χαλαζία πριν τον σεισμό.
Οι ερευνητές εξετάζουν την πιθανότητα δημιουργίας ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, το οποίο θα βασίζεται σε «τσιπάκια» αισθητήρων προσαρμοσμένων σε κολάρα στον λαιμό των ζώων. Οι αισθητήρες θα στέλνουν δεδομένα για τις κινήσεις των ζώων σε έναν κεντρικό υπολογιστή κάθε τρία λεπτά. Εάν το σύστημα καταγράψει σημαντικά αυξημένη και ασυνήθιστη κινητικότητα πολλών ζώων επί τουλάχιστον 45 λεπτά, τότε θα αποστέλλεται αυτόματα ένα προειδοποιητικό σήμα για επερχόμενο σεισμό.
Οι επιστήμονες δοκίμασαν ήδη ένα τέτοιο σύστημα και διαπίστωσαν ότι όντως, τρεις ώρες μετά το σήμα προειδοποίησης, ένας μικρός σεισμός έλαβε χώρα στην περιοχή, με επίκεντρο σχεδόν κάτω από τον στάβλο των ζώων.
Όμως, πριν αξιοποιηθεί η συμπεριφορά των ζώων ως προειδοποιητικό εργαλείο στη σεισμολογία, πρέπει να γίνουν παρατηρήσεις μεγάλου αριθμού ζώων σε μεγάλα χρονικά διαστήματα σε διαφορετικές σεισμογενείς ζώνες ανά τον κόσμο. Για αυτόν τον σκοπό, θα χρησιμοποιηθεί το νέο παγκόσμιο παρατήρησης των ζώων Icarus, που έχει εγκατασταθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και θα τεθεί σε λειτουργία σε λίγες εβδομάδες. Το πρόγραμμα Icarus, το οποίο διευθύνεται από τον Βικέλσκι, πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR) και τη ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
