Η ενδομητρίωση εμφανίζεται όταν ιστός όμοιος με εκείνον που επενδύει την μήτρα αναπτύσσεται και έξω από αυτή. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται, αυτές οι αυξήσεις μπορούν να βλάψουν τα γύρω αναπαραγωγικά όργανα, επηρεάζοντας τη γονιμότητα. Από την άλλης ένας τύπος ιστού που ονομάζεται ενδομήτριο καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας. Καθ’ όλη τη διάρκεια κάθε μήνα, η επένδυση γίνεται πιο παχιά και είναι στο παχύτερο ακριβώς πριν από την ωορρηξία.
Στις γυναίκες με ενδομητρίωση, ο μη φυσιολογικός ιστός που αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο. Πυκνώνει πριν από την ωορρηξία και κατά την έμμηνο ρύση διογκώνεται και αιμορραγεί σε περιοχές που δεν θα έπρεπε. Αυτός ο διογκωμένος ιστός μπορεί να μπλοκάρει τις σάλπιγγες ή να αναπτυχθεί στις ωοθήκες, γεγονός που δυσχεραίνει την ικανότητα της γυναίκας να μείνει έγκυος.
Η ενδομητρίωση προκαλεί υπογονιμότητα;
Αν και η ενδομητρίωση δεν προκαλεί απαραίτητα στειρότητα, δύναται να μειώσει τη γονιμότητα σε πολλούς ανθρώπους. Αυτό σημαίνει πως εξαιτίας της ενδομητρίωσης μπορεί να δυσκολευτούν να μείνουν έγκυος, αλλά και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σύμφωνα με τους ειδικούς περίπου οι μισές γυναίκες με υπογονιμότητα έχουν ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση που εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου που σημαίνει ότι μπορεί σταδιακά να επιδεινωθεί. Καθώς όλο και περισσότερα μπαλώματα ιστού ενδομητρίωσης αναπτύσσονται στις περιοχές της πυέλου και της κοιλιάς, μπορούν να μπλοκάρουν τα αναπαραγωγικά όργανα. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο για το σπέρμα να φτάσει στο ωάριο.
Επιπλέον, αυτές οι αναπτύξεις βλάπτουν τα αναπαραγωγικά όργανα, εμποδίζοντάς την εύρυθμη λειτουργία τους.
Η ενδομητρίωση μπορεί επίσης να επηρεάσει τη γονιμότητα:
- εμποδίζοντας την εμφύτευση ενός εμβρύου
- προκαλώντας ουλές στις σάλπιγγες
- επηρεάζοντας την ανάπτυξη των ωαρίων
- δημιουργώντας ορμονική ανισορροπία
- προκαλώντας χρόνια φλεγμονή στη λεκάνη
Ποιοι είναι οι τύποι ενδομητρίωσης και γονιμότητας;
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι ενδομητρίωσης:
- επιφανειακή περιτοναϊκή
- ενδομητριώματα
- βαθιά διηθητική
Αυτές οι ταξινομήσεις περιγράφουν το που έχουν αναπτυχθεί τα «μπαλώματα» ενδομητρίωσης στο σώμα της γυναίκας. Επίσης, μπορεί μία γυναίκα να έχει έναν ή περισσότερους τύπους ενδομητρίωσης. Επιπλέον, οι ιατροί χωρίζουν την ενδομητρίωση σε στάδια, με το στάδιο I να είναι το λιγότερο σοβαρό και το στάδιο IV το πιο σοβαρό.
Επιφανειακή περιτοναϊκή ενδομητρίωση
Το περιτόναιο είναι μια λεπτή μεμβράνη που καλύπτει την κοιλιά. Όταν αυτό παθαίνει κάποια περιτοναϊκή βλάβη, μπορεί να έχει φλεγμονές ή κύστες στο περιτόναιο. Παρά το γεγονός ότι η επιφανειακή περιτοναϊκή βλάβη είναι η λιγότερο σοβαρή μορφή ενδομητρίωσης, ορισμένες γυναίκες μπορεί να δυσκολεύονται να συλλάβουν.
Ενδομητριώματα
Τα ενδομητριώματα είναι κύστες που αναπτύσσονται στην επιφάνεια ή στο εσωτερικό των ωοθηκών και είναι σκοτεινοί, γεμάτοι με υγρά σάκοι. Όταν ένα άτομο έχει ενδομητρίωση, συνήθως έχει ενδομητρίωση σταδίου III ή IV. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αρχίσουν να αναπτύσσουν ουλώδη ιστό στις σάλπιγγες και τις ωοθήκες.
Τα ενδομητριώματα μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τη γονιμότητα λόγω της καταστροφικής τους επίδρασης στον ιστό των ωοθηκών, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ωορρηξίας.
Βαθιά διεισδυτική
Στη βαθιά διεισδυτική ενδομητρίωση, ο ιστός που μοιάζει με το ενδομήτριο αναπτύσσεται στα όργανα κοντά στη μήτρα, όπως ο κόλπος, η ουροδόχος κύστη και το έντερο. Πρόκειται για μία πιο σοβαρή μορφή της πάθησης.
Οι γιατροί συνήθως ταξινομούν την βαθιά διεισδυτική ενδομητρίωση στο τέταρτο στάδιο, επειδή ένα άτομο έχει βλάβες κάτω από το περιτόναιου. Εκτός από τα ενδομητριώματα, ένα άτομο με ενδομητρίωση σταδίου IV μπορεί να έχει εκτεταμένες ουλές στις ωοθήκες, τη μήτρα και το ορθό.
Στις περιπτώσεις που μία γυναίκα έχει ήδη υποβληθεί σε προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης κύστεων, μπορεί να έχει χάσει σημαντικό αριθμό ωαρίων. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ μία γυναίκα μπορεί να μην είναι πλέον σε θέση να συλλάβει φυσικά, μπορεί να μείνει έγκυος με θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Ο δείκτης μέτρησης γονιμότητας σε περιπτώσεις ενδομητρίωσης
Εάν μία γυναίκα με ενδομητρίωση θέλει να μείνει έγκυος, ένας γιατρός μπορεί να αξιολογήσει την κατάστασή του χρησιμοποιώντας τον δείκτη γονιμότητας ενδομητρίωσης. Πρόκειται για μια κλίμακα 10 βαθμών που μπορεί να πει στον γιατρό πόσο πιθανό είναι ένα άτομο να μείνει έγκυος χωρίς ιατρική παρέμβαση. Η κλίμακα λαμβάνει υπόψη παράγοντες συμπεριλαμβανομένων:
- Της ηλικίας
- Του σταδίου ενδομητρίωσης
- Την ελάχιστη βαθμολογία λειτουργίας (μετρά τη λειτουργία της σάλπιγγας και των ωοθηκών)
- Την διάρκεια της υπογονιμότητας
- Το ιατρικό ιστορικό
- Πιθανές προηγούμενες εγκυμοσύνες
Η βαθμολογία είναι εκείνη που μπορεί να προβλέψει την πιθανότητα μιας γυναίκας να μείνει έγκυος.
Επιλογές θεραπείας γονιμότητας για την ενδομητρίωση
Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές για άτομα με ενδομητρίωση που δεν έχουν μείνει έγκυες μετά από 6-12 μήνες προσπάθειας. Η θεραπεία που προτείνει ένας γιατρός εξαρτάται από το στάδιο και τον τύπο της ενδομητρίωσης.
Θεραπείες για τα στάδια I–II
Στα πρώτα στάδια της ενδομητρίωσης, ένα άτομο μπορεί να μείνει έγκυος χωρίς ιατρική βοήθεια. Ωστόσο, εάν κάποια δυσκολεύεται να συλλάβει, ένας γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει λαπαροσκόπηση. Αυτή είναι μια απλή διαδικασία όπου ένας επαγγελματίας ιατρός εισάγει μια κάμερα μέσω μιας μικρής τομής στο στομάχι. Ένας γιατρός μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να εκτιμήσει πόσες βλάβες έχει ένα άτομο και να τις αφαιρέσει χειρουργικά εάν είναι απαραίτητο.
Μέσω αυτής ένας γιατρός μπορεί να αφαιρέσει βλάβες από μια ωοθήκη, μπορεί να μειώσει τον αριθμό των ωαρίων που έχει ένα άτομο. Για άτομα ηλικίας 35 ετών και άνω, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν συνδυασμό φαρμάκων με ενδομήτρια σπερματέγχυση αντί για χειρουργική επέμβαση.
Όταν μια γυναίκα βρίσκεται σε ωορρηξία, ένας γιατρός θα τοποθετήσει το σπέρμα στη μήτρα με ένα λεπτό σωλήνα. Εάν αυτή η θεραπεία είναι ανεπιτυχής, ένας γιατρός μπορεί να προτείνει ενέσιμα φάρμακα γονιμότητας ή εξωσωματική γονιμοποίηση.
Θεραπείες για τα στάδια III–IV
Στα τελευταία στάδια της ενδομητρίωσης, ένας γιατρός πιθανότατα θα συστήσει εξωσωματική γονιμοποίηση. Αυτή η θεραπεία απαιτεί από την γυναίκα να κάνει ένεση φαρμακευτικής αγωγής γονιμότητας που προάγει την ανάπτυξη των ωαρίων.
Μόλις τα ωάρια βρίσκονται στις κατάλληλες ποσότητες, ένας γιατρός τα συλλέγει και επιλέγει τα καλύτερα ωάρια. Έπειτα γονιμοποιούν το καθένα με σπέρμα για να δημιουργήσουν έμβρυα. Στη συνέχεια, ο γιατρός εμφυτεύει έμβρυα στη μήτρα.