Η βία κατά των γυναικών έχει έναν ευρύτερο ορισμό.
Νοείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μία μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις μίας βίας βασιζόμενης στο φύλο οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα βλάβες ή πόνο για τις γυναίκες.
Κάθε πράξη βίας με βάση το φύλο που οδηγεί ή μπορεί να οδηγήσει σε:
-σωματική,
-σεξουαλική ή,
-ψυχολογική βλάβη, καθώς και,
-οι απειλές τέτοιων πράξεων,
-εξαναγκασμός ή ,
-αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, χαρακτηρίζεται ως βία κατά των γυναικών.
“Επομένως, δεν αφορά μόνο τη σωματική βία, αλλά αφορά μια γενικευμένη κακοποίηση σε σεξουαλικό, συναισθηματικό, ψυχολογικό και οικονομικό επίπεδο.
Οι πράξεις βίας συμβαίνουν μεταξύ ατόμων που έχουν ή είχαν συνάψει μια σχέση.
Αναφέρεται ως ένα συνεχές μοτίβο συμπεριφοράς που στοχεύει στον απόλυτο έλεγχο ενός συντρόφου μέσω του φόβου και της απειλής“, αναφέρει η κ. Μαρία Παπαδάκη – Ψυχολόγος, ΜSc Συνεργάτης Metropolitan General.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η βίαιη συμπεριφορά αποτελεί μέρος μιας άσκησης εξουσίας και ελέγχου στις γυναίκες, που μπορεί να αποβεί εγκληματική ή μη.
Η βία χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένους τύπους, σύμφωνα με την κ. Παπαδάκη:
Ενδοοικογενειακή βία
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο εμφανίζεται σε όλα τα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα και δε σχετίζεται με καμία θρησκεία, φυλή, εθνικότητα.
Διακρίνεται σε:
-λεκτική,
-σωματική,
-σεξουαλική και,
-ψυχολογική βία.
“Έχει μόνο ένα σκοπό, να υποβαθμίσει την οντότητα του ατόμου που τη δέχεται και να επιβάλλει την ανωτερότητα του ατόμου που την ασκεί.
Η βία στην οικογένεια κινείται μεταξύ σιωπής, ανοχής και συγκάλυψης, παρά το γεγονός ότι αποτελεί εγκληματική ενέργεια.
Η ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνει διάφορες μορφές“, εξηγεί η κ. Παπαδάκη, προσθέτοντας:
“Αρχικά, υπάρχει η βία κατά του/της συζύγου ή συντρόφου.
Αυτή αφορά, βέβαια, περισσότερο την κακοποίηση των γυναικών από τους συζύγους/συντρόφους.
Η κακοποίηση δεν είναι ένα ξαφνικό και τυχαίο περιστατικό, αλλά μια κατάσταση εδραιωμένη“.
Ειδικότερα μπορεί να πάρει τη μορφή της σωματικής κακοποίησης, που είναι και η πιο διαδεδομένη, και ξεκινάει :
-με ένα απλό σπρώξιμο ή,
-με ένα χαστούκι και,
-συνεχίζει μέχρι και σε ξυλοδαρμό,
-πρόκληση εγκαυμάτων,
-πολλαπλά τραύματα,
-απόπειρα ανθρωποκτονίας.
Επίσης, αρκετές φορές για να μην είναι εμφανή στους άλλους ,η σωματική βία ασκείται με:
-εξαναγκασμό στέρησης τροφής,
-,αυπνία και,
-βασανισμό.
Ψυχολογική βία
Η ψυχολογική βία είναι μια εξίσου σοβαρή μορφή αν και η δράση της δεν επιφέρει άμεσα επιπτώσεις.
Ο θύτης επιθυμεί την υποταγή και αποδυνάμωση του θύματος, την άσκηση ελέγχου και τη διατήρηση της κυριαρχίας.
Εμφανίζεται ως :
-λεκτική με την υιοθέτηση εξυβριστικών φράσεων,
-ως οικονομική βία με την απαγόρευση της πρόσβασης είτε στο προσωπικό εισόδημα του θύματος, είτε στο οικογενειακό,
-ως προσβολή της προσωπικότητας,
-ως έλλειψη σεβασμού,
-ως άρνηση επικοινωνίας,
-ως καταδίωξη,
-ως άρνηση συνεύρεσης,
-ως μέσω εκφοβισμού.
Άλλες μορφές βίας
-Η σεξουαλική βία ασκείται κυρίως σε βάρος των γυναικών.
“Αναφέρεται στη βίαιη επιβολή και εξαναγκασμό σε συνουσία ή διενέργεια άλλων σεξουαλικών πράξεων και συνδέεται με την ακύρωση του δικαιώματος διάθεσης του θύματος”, εξηγεί η κ. Παπαδάκη.
–Η οικονομική βία περιλαμβάνει τον χειρισμό των χρημάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων άλλου ατόμου.
“Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την κλοπή μετρητών, τη μη λήψη οικονομικών αποφάσεων και την απαγόρευση αναζήτησης εργασίας.
Τα θύματα ανέχονται αυτή τη βία, σιωπούν και ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποφύγουν μια μελλοντική εκδήλωση.
Σκέφτονται την οικογένεια που έχουν δημιουργήσει, τους προσωπικούς τους λόγους, τα παιδιά τους και δεν αντιδρούν“, σημειώνει η κ. Παπαδάκη, για να επισημάνει:
“Η αδυναμία αντίδρασης ενισχύεται, ενώ η ανάγκη απόκρυψης της πραγματικότητας συμβάλλει στην παθητικοποίησή τους, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να διαιωνίζεται και σταδιακά να παγιώνεται.
Με αυτόν τον τρόπο μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο της κακοποίησης“.
Αίτια
Οι αιτίες που οδηγούν στο φαινόμενο αυτό ποικίλλουν και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες.
-Η προσκόλληση σε αυστηρά καθορισμένους κοινωνικούς ρόλους και ταυτότητες φύλου, καθώς και,
-η άνιση κατανομή εξουσίας και πόρων, ενδέχεται να προκαλέσουν μια βίαιη συμπεριφορά απέναντι σε μια γυναίκα.
Η απόδοση της πρόκλησης βίας λόγω εξωτερικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα:
-ο στρες και ο θυμός,
-η συγχώρεση,
-η ανοχή,
-η αποδοχή και,
-μη αναγνώριση της σοβαρότητας μιας τέτοιας πράξης,
-η άρνηση εκτέλεσης βίας και κάποιες άλλες δικαιολογίες που πρεσβεύουν κάποιοι δράστες ευτελίζουν τον αντίκτυπο της βίας και μειώνουν τη δυναμική μιας γυναίκας θύματος και τη θεωρούν υπεύθυνη για τη θυματοποίησή της.
Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα όταν αντιμετωπίζει οποιαδήποτε μορφή βίας
Στην περίπτωση που μια γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με οποιαδήποτε μορφή βίας θα πρέπει:
-να πιστέψει στον εαυτό της,
-να εξωτερικεύσει τη δύναμη που είναι κρυμμένη μέσα της,
-να εμπιστευτεί κάποιον οικείο,
-να μοιραστεί τη δυσάρεστη εμπειρία και,
-να απευθυνθεί σε κοινωνική υπηρεσία.
Αν υπάρξει σωματική κακοποίηση, θα πρέπει να επισκεφτεί έναν ιατροδικαστή, προκειμένου να πιστοποιήσει τη βία.
Λόγω της θυματοποίησης η γυναίκα κυριαρχείται από το φόβο και δεν αναγνωρίζει πολλές φορές τη βία που της ασκείται.
Ο δράστης είναι ο μοναδικός λόγος επίθεσης και βίας και πρέπει να φέρει μόνος την ευθύνη.
“Πρέπει να επισημαίνεται η ενοχοποίηση των θυμάτων και να αντιμετωπίζεται η ιδέα ότι εναπόκειται στις γυναίκες να αποφεύγουν καταστάσεις που μπορεί να θεωρηθούν «επικίνδυνες» από τα παραδοσιακά πρότυπα.
Εξαιτίας των πολλών μορφών κακοποίησης η γυναίκα θα πρέπει να ενημερωθεί, ώστε να μπορέσει να αναγνωρίσει τα σημάδια της κακοποίησης και τις επιπτώσεις αυτής.
Καθημερινά υπάρχει η ευκαιρία να εξεταστούν οι συμπεριφορές και οι πεποιθήσεις για προκαταλήψεις που επιτρέπουν τη συνέχιση της κουλτούρας της βίας.
Από τη στάση που έχει ο καθένας απέναντι στην ταυτότητα φύλου και στον ορισμό της αρρενωπότητας και της θηλυκότητας επηρεάζονται τα κοινωνικά στερεότυπα και αυξάνονται τα ποσοστά βίας”, τονίζει η κ. Παπαδάκη.
Στόχος να σπάσουν αυτά τα στερεότυπα και να εξαλειφθεί η ανοχή σε τέτοιες συμπεριφορές.
Δεν πρέπει να αφήνουμε την ενοχή, την ντροπή, τον προβληματισμό, αλλά και το φόβο για περαιτέρω θυματοποίηση να σωπαίνουν.
Πρόληψη της βίας
Η πρόληψη της βίας απαιτεί τη συνεργασία πολλών παραγόντων και προϋποθέτει δράσεις στην οικογένεια, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο και στην ευρύτερη κοινωνία.
“Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η βία κατά των γυναικών“, καταλήγει η κ. Παπαδάκη.