Οι καρδιοπάθειες αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες παγκοσμίως παρά το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα υπήρχε η εντύπωση ότι οι γυναίκες δεν προσβάλλονται από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Και ενώ η καρδιαγγειακή θνητότητα στον γενικό πληθυσμό μειώνεται συνεχώς χάρη στις νέες θεραπείες και εμφύτευση πρωτοποριακών συσκευών (πρωτογενής αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent, βηματοδότες, εμφυτεύσιμες βαλβίδες καρδιάς), οι γυναίκες συνεχίζουν να εμφανίζουν δυσανάλογα υψηλή άσχημη έκβαση σε σχέση με ανάλογες περιπτώσεις ανδρών.
“Γυναίκες που θα υποστούν έμφραγμα σε μικρή ηλικία έχουν διπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν σε σχέση με αυτή των αντίστοιχων ανδρών“, αναφέρει η κ. Ευδοκία Πετροπούλου – Καρδιολόγος -Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών – Διευθύντρια Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής Μetropolitan General.
Αιτίες
Οι αιτίες είναι πολυπαραγοντικές:
-γενετικές,
-φυλετικές,
-κοινωνικές και,
-πολιτισμικές: π.χ. οι γυναίκες εμφανίζουν σε αυξημένο ποσοστό οξέα στεφανιαία σύνδρομα που οφείλονται σε διαχωρισμό των στεφανιαίων αρτηριών (δηλ όχι «βούλωμα» αλλά σχίσιμο των αγγείων) και μυοκαρδιακή βλάβη λόγω υπερέκρισης κατεχολαμινών (takotsubo disease) σε καταστάσεις με υψηλή συγκινησιακή φόρτιση (π.χ. απώλεια προσφιλούς προσώπου).
Υπάρχουν γενετικά χαρακτηριστικά με υψηλή έκφραση στο γυναικείο φύλο:
- διαφορετικός μεταβολισμός φαρμάκων
- αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων
- μεγαλύτερη προστασία από τα καρδιαγγειακά νοσήματα στην προ εμμηνόπαυσης ηλικία
- μικρότερης διαμέτρου στεφανιαίες αρτηρίες
- συχνότερη εμφάνιση στηθάγχης σε σχέση με τους άντρες και υψηλή επίπτωση νόσου μικρών αγγείων
- υψηλότερη θνησιμότητα μετά από έμφραγμα σε σχέση με τους άντρες
- εγκυμοσύνη και λοχεία, κ.λπ.
“Το κυριότερο χαρακτηριστικό όμως είναι ότι οι γυναίκες υποπεριθάλπονται.
Κοινωνικές προκαταλήψεις θέλουν π.χ. να «γκρινιάζουν» χωρίς λόγο ή να «μην παθαίνουν τίποτα» και έτσι να μην αναζητείται εγκαίρως ιατρική βοήθεια”, είναι η επισήμανση της κ. Πετροπούλου.
Μικρά τα ποσοστά γυναικών στις μελέτες
Στις μελέτες που αφορούν στα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν είναι συντριπτικά χαμηλός σε σχέση με αυτό των ανδρών, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε επακριβώς αν τα καινούργια φάρμακα και οι συσκευές που χρησιμοποιούμε στην θεραπεία των ασθενών μας έχουν τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα και στο γυναικείο πληθυσμό.
“Παραδείγματος χάριν η καθιερωμένη για πολλά χρόνια αγωγή για την καρδιακή ανεπάρκεια, πρόσφατα αναλύθηκε σύμφωνα με το φύλο και βρέθηκε ότι στις γυναίκες πρέπει να δίνεται η μισή δόση φαρμάκων σε σχέση με τους άνδρες για να έχουν τα ίδια καλά αποτελέσματα!“, επισημαίνει η κ. Πετροπούλου.
“Η εγκυμοσύνη ασκεί μία τεράστια πίεση στο γυναικείο καρδιαγγειακό σύστημα και πολύ πρόσφατα αναγνωρίστηκαν καινούργιοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη”, προσθέτει.
Πέρα από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου όπως είναι:
-η παχυσαρκία,
-ο σακχαρώδης διαβήτης και,
-η υπερλιπιδαιμία,
γυναίκες που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζουν:
-προεκλαμψία,
-διαβήτη της κύησης,
-προωρότητα και,
-λιποβαρή νεογνά για την ηλικία της κύησης, παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου αργότερα στην ζωή τους.
“Πρέπει να γίνεται ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου, ενδελεχής καρδιολογικός έλεγχος κατά την διάρκεια της λοχείας και παρακολούθηση κατά την διάρκεια της υπόλοιπης ζωής τους”, τονίζει η κ. Πετροπούλου.
Επιπλέον, υπάρχει μία όλο και αυξανόμενη σε πληθυσμό κατηγορία ασθενών που φτάνει στην ενηλικίωση και πιθανή εγκυμοσύνη και που αφορά στις γυναίκες με συγγενείς καρδιοπάθειες.
Υπάρχουν γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς ή άλλων οργάνων και θέλουν να τεκνοποιήσουν.
Το εύρος των προκλήσεων στην σύγχρονη ιατρική που σχετίζονται με το γυναικείο φύλο όλο και αυξάνει.
Λόγω των προαναφερόμενων ιδιαιτεροτήτων της γυναικείας καρδιάς και της διαπίστωσης της ελλιπούς φροντίδας που της παρέχεται παγκοσμίως, υπάρχει η τάση δημιουργίας ειδικών ιατρείων, όπου θα παρέχεται στις γυναίκες:
-εξειδικευμένη γνώση,
-έλεγχος και,
-αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
“Δεδομένου ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα σκοτώνουν περισσότερες γυναίκες από ότι όλες οι μορφές καρκίνου μαζί και ότι αυτά τα νοσήματα μπορεί να προληφθούν κατά 80% σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, καταλαβαίνουμε την σπουδαιότητα των προαναφερόμενων ιατρείων“, σημειώνει η κ. Πετροπούλου.
“Τελειώνοντας θα αναφέρω ότι οι ίδιες οι γυναίκες παγκοσμίως δεν αντιπροσωπεύονται επαρκώς στην ειδικότητα της καρδιολογίας ενώ ελάχιστες από αυτές καταφέρνουν να έχουν θέσεις-κλειδιά (key leading positions) όπως αναφέρεται σε πρόσφατα άρθρα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά“, καταλήγει η καρδιολόγος.