Η υπογονιμότητα είναι μία σχετικά συχνή ιατρική κατάσταση με σημαντικές ψυχολογικές, οικονομικές και δημογραφικές συνέπειες που αφορά το 1 στα 7 ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας.
Πόσο μάλλον στη χώρα μας, όπου ο μέσος όρος ηλικίας των ζευγαριών, που αρχίζουν προσπάθειες. είναι σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), χαρακτηρίζει πλέον την υπογονιμότητα ως διαταραχή της υγείας που χρήζει ειδικής διερεύνησης και θεραπείας.
Ο όρος υπογονιμότητα
“Με τον όρο υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδί εντός ενός έτους τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία”, αναφέρει ο Χαράλαμπος Γαλανόπουλος – Αν. Διευθυντής Γυναικολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.
-Όταν η ηλικία της γυναίκας πλησιάζει τα 40, ο χρόνος μειώνεται στους 6 μήνες.
–Το 10-15% των ζευγαριών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία αντιμετωπίζουν κάποιας μορφής δυσκολία στη προσπάθεια απόκτησης τέκνου.
-Θεωρητικά περίπου το 85-90% των ζευγαριών επιτυγχάνει σύλληψη εντός έτους.
–Το υπόλοιπο 10-15% θεωρείται- “υπογόνιμο” και χρήζει ειδικής διερεύνησης.
Αυτό το ποσοστό αφορά ζευγάρια μέχρι 35 ετών.
-Σε ζευγάρια όπου η γυναίκα είναι 35-40 ετών το ποσοστό ανέρχεται σε 31% και σε ηλικίες άνω των 40 σε 60%.
Αίτια υπογονιμότητας
Διακρίνονται σε τρείς μεγάλες κατηγορίες:
-Γυναικείος παράγοντας (35-40%)
-Ανδρικός παράγοντας (35-40%)
-Ανεξήγητη υπογονιμότητα (15-20%)
Ο έλεγχος του υπογόνιμου ζευγαριού
Ο έλεγχος του υπογόνιμου ζευγαριού σε ένα ποσοστό 75% θα αποκαλύψει μία από τις εξής τρεις αιτίες:
Α) διαταραχές ωοθηλακιορρηξίας
Β) διαταραχές σπέρματος
Γ) διαταραχές στη λειτουργικότητα των σαλπίγγων.
-Σε ένα ποσοστό 4% αφορά ενδομητρίωση,
-σε ένα 6% ανοσολογικούς παράγοντες,
-τραχηλικούς παράγοντες (πολύποδες, στένωση, βλέννη ),
-μητρικούς παράγοντες (ινομυώματα, πολύποδες, συμφύσεις, συγγενείς διαμαρτίες, λοιμώξεις).
-Στο υπόλοιπο 15% δεν ανευρίσκεται κάποια αιτιολογία (ανεξήγητη υπογονιμότητα).
Διερεύνηση υπογονιμότητας
-Ο έλεγχος της υπογονιμότητας ξεκινά με ένα λεπτομερές ιστορικό και των δύο μελών.
-Ακολουθεί ενδελεχής κλινική εξέταση της γυναίκας που περιλαμβάνει γυναικολογική εξέταση και διακολπικό υπερηχογράφημα.
Ακολούθως συστήνεται για τη γυναίκα:
-Ορμονικός έλεγχος (FSH- LH- Προλακτίνη- Οιστραδιόλη-TSH) από την 2η – 5η ημέρα και προγεστερόνη την 21η ημέρα του κύκλου.
-Έλεγχος ΑΜΗ (Aντιμυλλέριος ορμόνη)
-Έλεγχος βατότητας σαλπίγγων (Υστεροσαλπιγγογραφία)
-Έλεγχος καρυότυπου
-Έλεγχος κυστικής ίνωσης
-Έλεγχος θρομβοφιλίας
-Έλεγχος κολπικού τραχηλικού υγρού
Εφόσον κριθεί απαραίτητο, έλεγχος με υστεροσκόπηση ή λαπαροσκόπηση ή/και τα δύο.
Έλεγχος ανδρικού παράγοντα :
-Σπερμοδιάγραμμα και καλλιέργεια σπέρματος
-Ορμονικός έλεγχος
-Έλεγχος καρυότυπου
-Κλινική εξέταση από ειδικό Ουρολόγο.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
“Όπως έγινε κατανοητό από τα προηγούμενα, η υπογονιμότητα, τα αίτιά της και η προσέγγιση σε αυτά, είναι τρομερά σύνθετη – εξατομικευμένη και μοναδική σε κάθε ένα από τα ζευγάρια, για αυτό είναι ζωτικής σημασίας η συνεργασία και η εμπιστοσύνη μεταξύ θεράποντος και “ασθενή“”, αναφέρει ο κ. Γαλανόπουλος, εξηγώντας την θεραπευτική προσέγγιση.
Σε γενικές γραμμές η θεραπευτική προσέγγιση έχει ως εξής :
-Διόρθωση τυχόν προβλημάτων που μπορεί να εμποδίζουν τη σύλληψη όπως:
-ενδομητρίωση,
-ενδομητρικοί – τραχηλικοί πολύποδες,
-ινομυώματα,
-παθολογία σαλπίγγων,
-λοιμώξεις (μυκοπλάσματα, χλαμύδια).
Εάν αυτά δεν υφίστανται ή διορθωθούν αλλά δεν φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει πρόβλημα ωοθηλακιορρηξίας, απόφραξη σαλπίγγων, σοβαρή διαταραχή του σπέρματος ή τέλος όταν υπάρχει ανεξήγητη υπογονιμότητα, στρεφόμαστε σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής:
-Πρόκληση ωοθηλακιορρηξίας.
-Σπερματέγχυση.
-Εξωσωματική Γονιμοποίηση (I.V.F).
Η κατανόηση της πάθησης απαιτεί ολιστική προσέγγιση από πλευράς του θεράποντος γυναικολόγου ,λαμβάνοντας υπόψιν και το ιατρικό κομμάτι αλλά και το ψυχολογικό και το κοινωνικο-οικονομικό κομμάτι αυτής της τόσο ιδιαίτερης σύγχρονης νόσου.