Η εμμηνόπαυση σημαίνει τη φυσική παύση της εμμηνορρυσίας της γυναίκας, συνδέεται όμως με την εμφάνιση της κατάθλιψης, ή άλλων ψυχικών διαταραχών.
Η ηλικία κατά την οποία η γυναίκα εισέρχεται στην εμμηνόπαυση ποικίλει, αλλά το μέσο όρο είναι τα 51 έτη.
Η διαδικασία της μετάβασης από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση λέγεται κλιμακτήριος.
Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από ποικιλία συμπτωμάτων, όπως εξάψεις και εφιδρώσεις οι οποίες επιδρούν στην ενεργητικότητα και τη ψυχολογία της γυναίκας.
Επιπλέον, πολλές γυναίκες εμφανίζουν αλλαγές στη ψυχική διάθεση και μερικές φορές κατάθλιψη.
Πως θα καταλάβετε πως έχετε κατάθλιψη
Στα συμπτώματα κατάθλιψης περιλαμβάνονται η αδικαιολόγητη λύπη, η ψυχική ανησυχία, η έλλειψη ενδιαφέροντος και απόλαυσης για τις συνήθεις δραστηριότητές, η διαρκής καταβολή δυνάμεων, οι διαταραχές ύπνου και οι μεταβολές στην όρεξη.
Σε σοβαρότερες περιπτώσεις η γυναίκα μπορεί να αισθάνεται απελπισία ή να έχει ακόμα και σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας.
Η κατάσταση αυτή, περιγράφεται ως μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD. Major Depressive Disorder), και είναι σοβαρή διαταραχή που επηρεάζει την καθημερινή ζωή της γυναίκας.
Πρέπει να σημειωθεί ότι μόνο μία μερίδα των γυναικών της μέσης ηλικίας θα έχει ψυχικές διαταραχές, εκ των οποίων οι πιο ευάλωτες θα αναπτύξουν επεισόδιο κλινικής κατάθλιψης (MDD), ειδικότερα εκείνες που είχαν κατάθλιψη στο παρελθόν.
Πολυάριθμες αναφορές δείχνουν ότι ο κίνδυνος έναρξης της κατάθλιψης είναι υψηλότερος κατά τη κλιμακτήριο .
Σε μελέτες που εκτίμησαν τους παράγοντες κινδύνου, η κλιμακτήριος είχε 2-5 φορές υψηλότερα ποσοστά διάγνωσης της κατάθλιψης συγκριτικά με αυτά στην αναπαραγωγική φάση.
Μάλιστα, ο κίνδυνος ανάπτυξης αυτών των διαταραχών αυξάνεται, όσο νωρίτερα έρχεται η κλιμακτήριος.
Συσχέτιση με τη κληρονομικότητα διαπιστώνεται στο 35% των περιπτώσεων MDD.
Εξίσου καθοριστικό ρόλο παίζει η συνύπαρξη άλλων νοσημάτων, αλλά και η γενικότερη κατάσταση της υγείας της γυναίκας κατά τη μέση ηλικία.
Όσον αφορά τη συσχέτιση με τη προεμμηνοπαυσιακή υστερεκτομή ή εξαρτηματεκτομή (αφαίρεση των ωοθηκών), τα αποτελέσματα των μελετών ήταν αντικρουόμενα.
Εντούτοις, πρόσφατη μετά-ανάλυση έδειξε ότι τα ψυχικά συμπτώματα είναι πολύ ελαττωμένα στις γυναίκες αυτές.
Θεραπεία
Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Η αντιμετώπιση του σημαντικού επεισοδίου κατάθλιψης, προϋποθέτει θεραπεία με αντικαταθλιπτικά και διάφορους τύπους ψυχοθεραπείας.
Η φαρμακευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες φαρμάκων:
Ορμονική θεραπεία: Η θεραπεία με οιστρογόνα, μολονότι δεν ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών, έχει αποδειχθεί εξίσου αποτελεσματική, στη διαχείριση ψυχικών συμπτωμάτων που οφείλονται στις εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις.
Η ορμονική θεραπεία βελτιώνει τη ψυχική διάθεση στη περιεμμηνόπαυση, εντούτοις δεν είναι αποτελεσματική σε γυναίκες που βρίσκονται ήδη σε εμμηνόπαυση.
Αντικαταθλιπτικά: πολλά αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης της εμμηνόπαυσης.
Αν η γυναίκα έχει λάβει στο παρελθόν παρόμοια αγωγή, συνήθως αυτή συστήνεται ως η εναρκτήρια θεραπεία.
Στις γυναίκες δίχως ιστορικό κατάθλιψης, τόσο η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, όσο και οι ανεπιθύμητες επιδράσεις αλλά και οι αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος.
Τα αντικαταθλιπτικά, επίσης βοηθούν στη διαχείριση των άλλων συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, όπως στις εξάψεις και τις διαταραχές του ύπνου.
Ψυχοθεραπεία. Οι περισσότεροι επαγγελματίες υγείας συστήνουν και κάποιο είδος ψυχοθεραπείας.
Αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνη της, ή σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτική αγωγή.
Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους και άλλων ψυχικών διαταραχών της μέσης ηλικίας.
Συμπερασματικά, η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική αλλαγή στη ζωή, με την οποία παύει η γονιμότητα και εμφανίζονται νέα συμπτώματα, βιολογικά και ψυχολογικά.
Με κατάλληλη ιατρική φροντίδα και καθοδήγηση, η γυναίκα μπορεί να παραμένει υγιής και γεμάτη ζωντάνια.
Του Πέτρου Χειρίδη, MD, PhD, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-Ενδοσκόπος, Επιστημονικός Συνεργάτης Γαία Μαιευτική – Γυναικολογική