Με την ταχύτατη εξάπλωση του στελέχους Όμικρον και τον αριθμό των θανάτων από τον SARS-CoV-2 να έχει ξεπεράσει ήδη τα 5 εκατομμύρια, η αναζήτηση αποτελεσματικών θεραπειών για την COVID-19 αποτελεί ακόμα τον σημαντικότερο -ίσως- στόχο σε αυτό το στάδιο της πανδημίας.
Η επιστημονική κοινότητα εξετάζει σήμερα διάφορα φάρμακα, ωστόσο ελάχιστα έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα στις πρώιμες κλινικές δοκιμές.
Ακόμα και το molnupiravir, το χάπι της φαρμακευτικής εταιρίας Merck, το οποίο αρχικά είχε θεωρηθεί game-changer για την πορεία της πανδημίας, φαίνεται ότι τελικά έχει πολύ χαμηλή αποτελεσματικότητα.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα που χορηγούνται στα αρχικά στάδια της COVID-19, ναι μεν έχουν καλή αποτελεσματικότητα, ωστόσο χορηγούνται ενδοφλεβίως και έχουν υψηλό κόστος, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη χορήγησή τους σε μεγάλη κλίμακα.
Στους ασθενείς που διασωληνώνονται τελικά για COVID-19 η δεξαμεθαζόνη μπορεί να προσφέρει ορισμένα οφέλη, ωστόσο το φάρμακο αυτό είναι άχρηστο στα πρώιμα στάδια της COVID-19.
Κατά συνέπεια, καταλαβαίνουμε ότι η αναζήτηση ενός φαρμάκου για την COVID-19 συνεχίζεται καθώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει φάρμακο που μπορεί να αποτρέψει ή να περιορίσει σημαντικά τα συμπτώματα της νόσου.
Αρκετοί επιστήμονες εξετάζουν μάλιστα φάρμακα τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί για άλλες παθήσεις, με σκοπό να επισπεύσουν όσο το δυνατόν την κυκλοφορία ενός φαρμάκου.
Νέα έρευνα εξετάζει την ατοβακόνη
Μία νέα έρευνα από τη Δανία που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες δείχνει ότι η ατοβακόνη είναι ένα φάρμακο που μπορεί να περιορίσει τις βλάβες που προκαλεί ο SARS-CoV-2 στα κύτταρα των πνευμόνων.
Η ατοβακόνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση και πρόληψη της ελονοσίας από το 1999.
Αρκετοί επιστήμονες καλωσόρισαν τα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης, τόνισαν ωστόσο ότι οι παρατηρήσεις της θα πρέπει να επιβεβαιωθούν σε κλινικές δοκιμές με ανθρώπους εθελοντές.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι επιστήμονες από το Aarhus University διαπίστωσαν ότι η ατοβακόνη μπορεί να αποτρέψει τη λοίμωξη των κυττάρων του πνεύμονα από τα στελέχη Άλφα, Βήτα και Δέλτα στο εργαστήριο.
Προφανώς, αυτή τη στιγμή, αν και τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, είναι σημαντικό να είμαστε επιφυλακτικοί, καθώς στο παρελθόν και άλλα φάρμακα είχαν δείξει θετικά δείγματα στο εργαστήριο αλλά τελικά αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά στις κλινικές δοκιμές, όπως για παράδειγμα η υδροξυχλωροκίνη.
Αντιικές δράσεις
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης αποφάσισαν να εξερευνήσουν την αποτελεσματικότητα της ατοβακόνης μετά από πληροφορίες από τον Καναδά που είχαν δείξει ότι όσοι παίρνουν το παραπάνω φάρμακο έχουν κάποιου βαθμού ανθεκτικότητα στην COVID-19.
Οι ασθενείς αυτοί:
-είτε παρουσίαζαν χαμηλότερα ποστοσά μολύνσεων σε σχέση με το γενικό πληθυσμό,
-είτε ηπιότερα συμπτώματα στο ενδεχόμενο μίας λοίμωξης.
Οι αντιιικές δράσεις της ατοβακόνης είχαν εξερευνηθεί και σε προηγούμενες μελέτες.
Μία έρευνα του 2019 έδειξε ότι το φάρμακο μπορεί να περιορίσει τον πολλαπλασιασμό του ιού Zika στο εργαστήριο.
Στην έρευνα αυτή οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι η ατοβακόνη μπορεί να αναστείλει τον πολλαπλασιασμό του RNA, γεγονός που σταματά πρακτικά τον πολλαπλασιαμό του ιού.
Άλλη μία μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2020 έδειξε ότι το φάρμακο αναστέλλει τη σύντηξη τόσο του ιού Zika όσο και του ιού που προκαλεί Δάγγειο πυρετό με τη μεμβράνη των κυττάρων του ανθρώπου.
Η παραπάνω διαδικασία αποτελεί κεντρικό κομμάτι στις λοιμώξεις από διάφορους ιούς.
Μηχανισμός δράσης του φαρμάκου
Οι επιστήμονες πρότειναν διάφορους μηχανισμούς που μπορούν πιθανώς να εξηγήσουν τις αντιιικές δράσεις της ατοβακόνης στην αντιμετώπιση του SARS-CoV-2.
Για παράδειγμα, το φάρμακο ενδέχεται να αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό του ιού, αποτρέποντας την πρόσδεση της πρωτεΐνης ακίδα στους υποδοχείς του ACE2, ενώ δεν αποκλείεται να περιορίζει και την έκφραση φλεγμονωδών ουσιών.
Αρκετοί επιστήμονες αντιμετώπισαν τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης με σκεπτικότητα, τονίζοντας ότι αν δεν καταφέρουμε να αποκαλύψουμε τους μηχανισμούς μέσω των οποίων το φάρμακο προσφέρει οφέλη, τότε δεν θα πρέπει να μιλάμε ακόμα για «αποτελεσματικό» φάρμακο.
Κλινικές δοκιμές
Αυτή τη στιγμή διεξάγονται ήδη δύο κλινικές δοκιμές για την ατοβακόνη με σκοπό να εξεταστεί η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε ασθενείς.
Η πρώτη είναι μία κλινική δοκιμή φάσης 2 από το Τέξας, η οποία έχει μεν ολοκληρωθεί, ωστόσο οι επιστήμονες δεν έχουν δημοσιεύσει ακόμα τα αποτελέσματά τους.
Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει πρόθεση για μελέτες με μεγάλο αριθμό εθελοντών που θα εξετάσουν το συγκεκριμένο φάρμακο.
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης υποστήριξαν πάντως ότι τα αποτελέσματά τους είναι πολύ ενθαρρυντικά και δείχνουν ότι σίγουρα θα πρέπει να γίνουν και νέες μελέτες.