Η νευρική ορθορεξία δεν αποτελεί επίσημη ιατρική διάγνωση. Ο όρος πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Steven Bratman το 1997, έναν Αμερικάνο ιατρό, για να περιγράψει μια διατροφική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από υπερβολική προσήλωση στην επιλογή ‘υγιεινών’ τροφίμων. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η εμμονή είναι τέτοια που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό υποσιτισμό ή ακόμα και θάνατο.
Τα χαρακτηριστικά της νευρικής ορθορεξίας είναι:
- Η επίμονη σκέψη σχετικά με τη δίαιτα περισσότερο από τρεις ώρες ημερησίως,
- Ο σχεδιασμός-προγραμματισμός γευμάτων πολλές ημέρες πριν από την κατανάλωσή τους.
- Η θρεπτική αξία του γεύματός είναι περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του.
- Το έντονο αίσθημα αυτοπεποίθησης, όταν το άτομο τρώει υγιεινά.
- Η παύση κατανάλωσης τροφίμων που έδιναν απόλαυση και η αντικατάστασή τους από «σωστά» τρόφιμα.
- Η αντικοινωνική συμπεριφορά του ατόμου, επειδή το είδος διατροφής καθιστά δύσκολο το να φάει έξω.
- Οι έντονες ενοχές, όταν «χαλάει» η διατροφή,
- Η εκτίμηση της θρεπτικής αξίας των τροφίμων πάντοτε πριν από το φαγητό.
- Η ευτυχία και ο πλήρης έλεγχος, όταν τρώει «υγιεινά».
- Το υποτιμητικό βλέμμα προς τους ανθρώπους, που δεν έχουν κανέναν έλεγχο στο τι τρώνε.
Διάγνωση – Αντιμετώπιση
Η διάγνωση της νευρικής ορθορεξίας δεν είναι εύκολη, δεδομένου ότι το άτομο θεωρεί ότι τρέφεται σωστά. Πρώτα, πρέπει το άτομο να παραδεχθεί ότι υπάρχει πρόβλημα στη σχέση του με το φαγητό και να ερευνήσει τα αίτια αυτής της εμμονής. Το ερωτηματολόγιο που παρατίθεται χρησιμεύει για τη διάγνωση της νευρικής ορθορεξίας. Όσες περισσότερες ερωτήσεις έχουν θετική απάντηση, τόσο πιο πιθανή μια τέτοια διαταραχή.
• Σκέφτεστε να μπορούσατε να φάτε ένα τρόφιμο χωρίς να ανησυχείτε για την ποιότητά του;
• Εύχεστε να αξιοποιούσατε λιγότερο χρόνο για το φαγητό σας και περισσότερο στο να ζείτε και να αγαπάτε;
• Δυσκολεύεστε να φάτε ένα γεύμα που έχει φτιάξει κάποιος άλλος, χωρίς τον δικό σας έλεγχο;
•Ψάχνετε διαρκώς τρόπους να χαρακτηρίσετε όλα τα τρόφιμα «ανθυγιεινά»;
•Η αγάπη, η χαρά, η διασκέδαση και η δημιουργικότητα είναι ανασταλτικοί παράγοντες σε μια «τέλεια» διατροφή;
• Αισθάνεστε ότι έχετε τον απόλυτο έλεγχο όταν έχετε μια σωστή διατροφή;
• Έχετε ποτέ θεωρήσει ότι τρώτε καλύτερα από τους γύρω σας και πώς είναι δυνατόν οι γύρω σας να τρώνε με τον τρόπο που τρώνε;
Με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική και διατροφική παρέμβαση, ο ασθενής θα αποκαταστήσει τη σχέση του με το φαγητό και θα κατανοήσει τι σημαίνει υγιεινή διατροφή. Τέλος, θα συνειδητοποιήσει ότι η αυστηρή επιλογή φαγητού δεν τον κάνει καλύτερο άνθρωπο και ότι είναι λάθος να βασίζει την αυτοεκτίμησή του στη διατροφή του.