Αν μπορούσαμε να αποτραβήξουμε όλη την υγρασία από τον εγκέφαλο και αναλύαμε το θρεπτικό περιεχόμενο από το οποίο συνίσταται, πώς θα έμοιαζε;
Το μεγαλύτερο βάρος του αφυδατωμένου εγκέφαλου θα προερχόταν από λίπη, γνωστά και ως λιπίδια. Στην υπόλοιπη ουσία του εγκεφάλου, θα βρίσκαμε πρωτεΐνες και αμινοξέα, ίχνη μικροθρεπτικών συστατικών, και γλυκόζη.
Φυσικά, ο εγκέφαλος δεν είναι απλώς το σύνολο των θρεπτικών τμημάτων του, αλλά κάθε συστατικό έχει ξεχωριστό αντίκτυπο στην λειτουργία, στην ανάπτυξη, στη διάθεση και στην ενέργεια. Άρα αυτή η πτώση μετά το μεσημεριανό, ή η εγρήγορση αργά το βράδυ που ίσως αισθάνεστε, θα μπορούσε απλώς να είναι η επίδραση της τροφής στον εγκέφαλό σας.
Από τα λίπη στον εγκέφαλό σας, τα πιο σημαντικά είναι τα ωμέγα 3 και 6.
Αυτά τα αναγκαία λιπαρά οξέα, που συνδέονται με την πρόληψη εκφυλιστικών παθήσεων του εγκεφάλου, πρέπει να προέρχονται από τη διατροφή μας. Άρα, η κατανάλωση τροφών με Ω λιπαρά οξέα, όπως ξηροί καρποί, σπόροι και λιπαρά ψάρια, είναι κρίσιμες για τη δημιουργία και διατήρηση κυτταρικών μεμβρανών. Και ενώ τα ωμέγα είναι καλά λιπαρά για τον εγκέφαλο, η μακροπρόθεσμη κατανάλωση άλλων λιπαρών όπως υδρογονωμένα και κορεσμένα λίπη, μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του εγκεφάλου.
Εν τω μεταξύ, πρωτεΐνες και αμινοξέα, βασικές θρεπτικές ουσίες για την ανάπτυξη, χειρίζονται το πώς αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε.
Τα αμινοξέα περιέχουν τους προδρόμους των νευροδιαβιβαστών, τους χημικούς αγγελιαφόρους που μεταφέρουν σήματα στους νευρώνες επηρεάζοντας τη διάθεση, τον ύπνο, την προσοχή, και το βάρος. Είναι οι λόγοι που νιώθουμε ήρεμοι μετά από ένα μεγάλο γεύμα με μακαρόνια ή πιο δραστήριοι μετά από ένα γεύμα πλούσιο σε πρωτεΐνες. Οι περίπλοκοι συνδυασμοί των συστατικών των τροφών μπορεί να διεγείρουν τα εγκεφαλικά κύτταρα ώστε να απελευθερώσουν νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη, σερετονίνη, που αλλάζουν τη διάθεση. Αλλά δύσκολα φτάνουν στον εγκέφαλο και τα αμινοξέα χρειάζεται να “παλέψουν” για να βρουν χώρο. Μια ποικιλία στη διατροφή, πετυχαίνει ισορροπημένο συνδυασμό εγκεφαλικών αγγελιοφόρων και κρατά σε ρέγουλα τη διάθεσή σας.
Όπως και άλλα όργανα στο σώμα μας, ο εγκέφαλος ωφελείται από σταθερή παροχή μικροθρεπτικών ουσιών.
Τα αντιοξειδωτικά σε φρούτα και λαχανικά ενδυναμώνουν τον εγκέφαλο για την καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, που καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και επιτρέπουν στον εγκέφαλο να δουλεύει καλά επί μακρόν. Και χωρίς δυνατές μικροθρεπτικές ουσίες, όπως οι βιταμίνες Β6 και Β12 και το φολικό οξύ, ο εγκέφαλός μας θα ήταν επιρρεπής σε εγκεφαλικές ασθένειες και εκφυλισμό. Ιχνοστοιχεία μετάλλων σιδήρου, χαλκού, ψευδάργυρου, και νατρίου είναι βασικά για την υγεία του εγκεφάλου και την πρώιμη γνωστική ανάπτυξη. Για να μπορεί ο εγκέφαλος να μεταφέρει και να συνθέτει αυτές τις πολύτιμες θρεπτικές ουσίες χρειάζεται καύσιμα, πολλά καύσιμα.
Αν και ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελεί μόνο το 2% του σωματικού μας βάρους, χρησιμοποιεί έως και το 20% των ενεργειακών πηγών μας.
Το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από τους υδατάνθρακες που το σώμα μας μετατρέπει σε γλυκόζη ή σάκχαρο. Οι μπροστινοί λοβοί είναι τόσο ευαίσθητοι σε πτώση της γλυκόζης ώστε μια αλλαγή στη νοητική λειτουργία είναι βασικό σημάδι διατροφικής ανεπάρκειας.
Έστω ότι προσλαμβάνουμε συστηματικά γλυκόζη, τότε πώς επηρεάζουν οι υδατάνθρακες που τρώμε τον εγκέφαλό μας;
Οι υδατάνθρακες είναι τριών ειδών: άμυλο, ζάχαρη, και ίνες. Αν και στις περισσότερες ετικέτες μπαίνουν υπό τη γενική “ομπρέλα” υδατάνθρακες, η αναλογία της ζάχαρης και των ινωδών υποομάδων ως προς το σύνολο, καθορίζει την αντίδραση του σώματος και του εγκεφάλου. Μια τροφή με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη -όπως το άσπρο ψωμί- προκαλεί γρήγορη απελευθέρωση της γλυκόζης στο αίμα, και μετά έρχεται η πτώση. Πέφτει το σάκχαρο και μαζί του το εύρος της προσοχής και της διάθεσής μας.
Από την άλλη, βρώμη, δημητριακά και όσπρια απελευθερώνουν γλυκόζη πιο αργά, καθιστώντας εφικτό ένα σταθερότερο επίπεδο προσοχής. Για τη διατήρηση της δύναμης του εγκεφάλου είναι σημαντικό να ακολουθούμε διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.