Το αλάτι κατέχει σημαντική θέση στη ζωή των λαών, στις συνήθειες, στη θρησκεία και στις παραδόσεις τους. Αποτελεί ίσως ένα από τα πρώτα συντηρητικά τροφίμων και χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα στις αγοραπωλησίες αγαθών. Μάλιστα, η αγγλική λέξη «salary», δηλαδή μισθός, προέρχεται από τη λατινική λέξη «salarium», που σημαίνει πληρωμή με αλάτι. Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο φιλίας και αλληλεγγύης. Με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς.
Το αλάτι είναι η κοινή ονομασία του Χλωριούχου Νατρίου, είναι απαραίτητο συστατικό κάθε ζωντανού οργανισμού και αποτελεί σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα διατροφής. Είναι φυσικό μπαχαρικό και συντηρητικό και στην φύση βρίσκεται σε μεγάλη αφθονία είτε στις θάλασσες είτε σαν ορυκτό. Το πλεονέκτημα του φυσικού θαλασσινού αλατιού είναι η κρυσταλλική δομή του και το γεγονός, ότι σε αντίθεση με το ορυκτό που είναι αποθηκευμένο στη γη για αιώνες, εμπεριέχει όλα τα πολύτιμα ιχνοστοιχεία του θαλασσινού νερού όπως κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο κ.α.
Τα ιόντα χλωρίου και νατρίου είναι απαραίτητα σε μικρές ποσότητες για την ρύθμιση της ποσότητας νερού στον οργανισμό μας. Το νάτριο είναι απαραίτητο για να κρατά σε ισορροπία το νερό στο σώμα μας, αλλά και για να βοηθά στη μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο.
Παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη συστολή και τη χαλάρωση των μυών μας. Κι επειδή το νάτριο προσελκύει σαν μαγνήτης το νερό, η υπερβολική πρόσληψη αλατιού, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική κατακράτηση νερού στο σώμα μας.
Το αλάτι διευκολύνει την πέψη, ανοίγει την όρεξη, συντελεί στην έκκριση των γαστρικών υγρών, εμποδίζει τις ζυμώσεις στο στομάχι και στο έντερο, αποτρέπει τη δυσκοιλιότητα και βοηθάει τον μεταβολισμό των τροφών που περιέχουν πρωτεΐνες.
Συντελεί στην αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τα βοηθά να προσλαμβάνουν ευκολότερα το οξυγόνο. Από το αλάτι προσλαμβάνουμε επίσης φθόριο και ιώδιο τα οποία είναι απαραίτητα για υγιή δόντια αλλά και για τον θυρεοειδή. Τα επίπεδα νατρίου και χλωρίου στο αίμα, πρέπει να βρίσκονται σε μία ισορροπία.
Τα κυριότερα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουμε από την υπερβολική κατανάλωση αλατιού είναι: Υπέρταση, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και κατακράτηση υγρών. Επιπλέον, προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, στα μαλλιά, αύξηση έκκρισης χολής, οστεοπόρωση και παχυσαρκία.
Εκτός από την ποσότητα που προσθέτουμε στο φαγητό στο σπίτι, το αλάτι εμπεριέχεται στα περισσότερα τρόφιμα που καταναλώνουμε, όπως το ψωμί, τα δημητριακά πρωινού, τις κονσέρβες και τα έτοιμα φαγητά. Σχεδόν το 75% της ημερήσιας πρόσληψης αλατιού προέρχεται από τρόφιμα που ήδη περιέχουν αλάτι, ενώ το υπόλοιπο, από το αλάτι που προστίθεται κατά το μαγείρεμα ή στο τραπέζι.
Επιλέγοντας όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα, θα μπορέσετε να περιορίσετε το αλάτι στη διατροφή σας. Διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες της συσκευασίας των τροφίμων με την διατροφική επισήμανση. Ξεπλένετε τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα που διατηρούνται σε άλμη π.χ. ελιές, φέτα, κάπαρη κ.α.
Καταργήστε το αλάτι στο τραπέζι, και περιορίστε την ποσότητα που προσθέτετε κατά το μαγείρεμα, δίνοντας έμφαση σε περισσότερα μυρωδικά και μπαχαρικά τα οποία αποτελούν ένα πολύ καλό υποκατάστατο αλατιού, προσδίδοντας ιδιαίτερη γεύση στα φαγητά.
Η μέση ημερήσια πρόσληψη αλατιού στους ενήλικες υπολογίζεται ότι φτάνει τα 9 γραμμάρια ημερησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 3.5 γραμμάρια νατρίου, όταν η προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη νατρίου είναι μόλις 1.6 γραμμάρια.