Tα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον στρέφεται σε τρόφιμα και σε συστατικά, που υπόσχονται ότι θα μας κρατήσουν νέους ή έστω θα «σβήσουν» από επάνω μας τα σημάδια του χρόνου! Τι ισχύει τελικά για όλα αυτά;
Έχουμε όντως λόγους να πιστεύουμε ότι η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αντιγήρανση; Υπάρχει μείωση στις ρυτίδες; Ο λόγος αφορά τα περίφημα «Vanity Foods» τρόφιμα και συστατικά δηλαδή που λειτουργούν σαν ελιξίρια νεότητας ενισχύοντας την παραγωγή του κολλαγόνου! Ας δούμε τι στοιχεία έχουμε από τις έρευνες.
Η γήρανση του δέρματος είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει αναπόφευκτα με το πέρασμα των χρόνων και με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η ηλιακή ακτινοβολία μειώνει τη σύνθεση και την παραγωγή του κολλαγόνου στο δέρμα, με άμεσο αποτέλεσμα η επιδερμίδα να χάνει την ελαστικότητά της, να δημιουργούνται ρυτίδες, φακίδες και σημάδια γήρανσης.
Τρόφιμα πλούσια σε καροτενοειδή και ρετινοειδή είναι γνωστό ότι βοηθούν και δρουν ως αντιγηραντικοί παράγοντες. Τα κίτρινα και πορτοκαλί λαχανικά περιέχουν σημαντικές ποσότητες καροτενοειδών. Τα πράσινα λαχανικά περιέχουν επίσης καροτενοειδή, αλλά η χρωστική καλύπτεται από την πράσινη χρωστική της χλωροφύλλης.
Για χρόνια οι βιταμίνες αυτές χρησιμοποιούνταν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της φωτογήρανσης. Ωστόσο, τελευταία υπάρχουν ισχυρισμοί ότι επιπλέον διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην συνολική αντιγήρανση, εξαιτίας της ανασταλτικής δράσης τους στην έκφραση των μεταλλοπρωτεϊνασών. Οι μεταλλοπρωτεϊνάσες εμπλέκονται στην αποδόμηση, δηλαδή στην καταστροφή του κολλαγόνου και της ελλαστίνης. Η έλλειψη του κολλαγόνου θεωρείται το βασικό χαρακτηριστικό ιστολογικό εύρημα στο γηρασμένο δέρμα.
Η χρήση ρετινοειδών που βοηθούν την αποφυγή της αποδόμησης του κολλαγόνου και την παράλληλη σύνθεση αυτού, σε συνδυασμό με την χρήση αντιοξειδωτικών τα οποία μειώνουν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, είναι οι πιο κοινές στρατηγικές κατά της γήρανσης.
Τα οιστρογόνα από την άλλη, έχουν ξεκάθαρη επίδραση στην επιδερμίδα. Ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση, που τα επίπεδά τους μειώνονται η επίδραση τους στην επιδερμίδα είναι εμφανής. Τα οιστρογόνα βελτιώνουν την επιδερμίδα και μεταξύ άλλων αυξάνουν το περιεχόμενο του κολλαγόνου και βελτιώνουν την υγρασία της επιδερμίδας.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτοοιστρογόνα και ισοφλαβόνες που βρίσκονται στα όσπρια, τα φιστίκια, το πράσινο τσάι, τα χόρτα και τη σόγια, συμβάλλει στη μείωση των μετεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων και της γήρανσης της επιδερμίδας.
Πρόσφατη μελέτη σε ανθρώπους, στο πλαίσιο της οποίας δόθηκε στις συμμετέχουσες (μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες) πόσιμο συμπλήρωμα το οποίο περιείχε ισοφλαβόνες από σόγια, λυκοπένιο, βιταμίνη C και Ε και ιχθυέλαια έδειξε ότι μπορεί στατιστικά σημαντικά να μειώσει το βάθος των ρυτίδων στο πρόσωπο και ότι αυτό σχετίζεται με αυξημένη εναπόθεση νέων ινών κολλαγόνου στο δέρμα το οποίο βελτιώνει το βάθος των ρυτίδων.
Σε παρόμοια αποτελέσματα κατέληξε και μια άλλη μελέτη, όπου δόθηκε συμπλήρωμα με εκχύλισμα σόγιας, εκχυλίσματα τσαγιού, σταφυλιού, ντομάτας, χαμομηλιού και παράλληλα βιταμίνες C, E και ψευδάργυρος. Μετά τη λήψη του συμπληρώματος για 6 μήνες, οι γυναίκες εμφάνισαν βελτιωμένα αποτελέσματα στην επιδερμίδα τους.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια, έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον πόσιμα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία καταπολεμούν τη γήρανση. Αν και υπάρχουν πολύ λίγες κλινικές μελέτες που να υποστηρίζουν αυτά τα αποτελέσματα, έχει αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της κατάποσης κολλαγόνου στη μείωση της εμφάνισης ρυτίδων στα μάτια.
Σε μελέτη, όπου οι συμμετέχουσες λάμβαναν 2,5γρ πόσιμου κολλαγόνου ανά ημέρα για 8 εβδομάδες, διαπιστώθηκε διέγερση της σύνθεσης προκαλαγγόνου και ελαστίνης, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στις ρυτίδες του προσώπου στα άτομα που λάμβαναν το πόσιμο κολλαγόνο, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.
Τα αποτελέσματα ήταν ορατά και διατηρούνταν έως και 4 εβδομάδες μετά την τελευταία λήψη του πόσιμου συμπληρώματος. Μετά από 8 εβδομάδες, διατηρήθηκε επίσης σε υψηλά επίπεδα η συγκέντρωση του προκολλαγόνου και της ελαστίνης στα άτομα που έλαβαν το πόσιμο συμπλήρωμα. Αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα με την λήψη πόσιμου κολλαγόνου βρέθηκε και από μια ακόμη μελέτη, στην οποία οι συμμετέχοντες λάμβαναν 1 γρ πόσιμου συμπληρώματος ημερησίως για 12 εβδομάδες και παρατηρήθηκε ορατή μείωση στα σημάδια γήρανσης στο πρόσωπο τους και στις ρυτίδες.
Αυτό που πρέπει απλά να μελετηθεί εκτενέστερα είναι το κατά πόσο η όποια θετική επίδραση αυτών των συστατικών των τροφών είναι διατηρήσιμη μακροπρόθεσμα ή εάν τα αποτελέσματά τους χάνονται στο χρόνο. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως, είναι αδιαμφισβήτητα τα ευεργετικά οφέλη μιας διατροφής πλούσιας σε αντιοξειδωτικές ουσίες οι οποίες προέρχονται από την ποικιλία και την ισορροπία που εξασφαλίζει ο καθένας μας στο πιάτο του και όχι στηριζόμενος κατά βάση σε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.