Ένας μηχανισμός που συμβάλει στην εξάπλωση μεταστατικών όγκων είναι η παθολογική αγγειογένεση. Η αγγειογένεση είναι η ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων και η παθολογική της μορφή σχετίζεται με τον καρκίνο και τη μετάσταση, καθώς μεγαλύτερος αριθμός αγγείων γύρω από τον πρωτοπαθή όγκο αυξάνει τις μεταστατικές του δυνατότητες, παρέχοντάς του την ευκαιρία να διαρρεύσει περισσότερα καρκινικά κύτταρα στο αγγειακό σύστημα.
Μολονότι κάθε μορφή καρκίνου τείνει να προκαλεί μεταστάσεις σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος (π.χ. ο καρκίνος στον προστάτη συνήθως χορηγεί μετάσταση στα οστά, και ο καρκίνος στο κόλον στο συκώτι), τα καρκινικά κύτταρα είναι σε θέση να μετεγκατασταθούν σε οποιοδήποτε σημείο του οργανισμού. Παρά ταύτα, συνήθως προσβάλλονται από μεταστατικούς όγκους τα οστά, ο εγκέφαλος, το ήπαρ (συκώτι) και οι πνεύμονες.
Περίπου 25% των καρκίνων του μαστού κάνουν μεταστάσεις αρχικά στα οστά. Οι συνηθέστερες θέσεις οστικών μεταστάσεων βρίσκονται στην σπονδυλική στήλη, τις πλευρές, το κρανίο και τη λεκάνη.
Σε σημαντικό ποσοστό, που μπορεί να φθάνει το 60-70%, διαγιγνώσκονται πνευμονικές μεταστάσεις, ενώ σε ποσοστό περίπου 20% οι πνευμονικές μεταστάσεις αποτελούν την μοναδική μεταστατική εστία. Τα βασικά συμπτώματα είναι η δύσπνοια και ο ξηρός βήχας. Η δύσπνοια συνήθως οφείλεται στην πλευριτική συλλογή υγρού, που παρατηρείται συχνά. Αρκετά συχνά οι πνευμονικές μεταστάσεις, κυρίως οι μικροοζώδεις, είναι ασυμπτωματικές και διαγιγνώσκονται σε τακτικό ή τυχαίο έλεγχο με ακτινογραφία θώρακα ή με αξονική τομογραφία θώρακος.
Περίπου τα 2/3 των γυναικών με μεταστατικό καρκίνο του μαστού παρουσιάζουν ηπατικές μεταστάσεις. Στην αρχή οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Με την πρόοδο όμως της ηπατικής νόσου, οι ασθενείς γίνονται συμπτωματικοί, με κυριότερα συμπτώματα την ανορεξία, την απώλεια βάρους, τον πυρετό και τα γαστρεντερικά ενοχλήματα.
Στα πιο προχωρημένα στάδια, μπορεί να παρουσιαστεί ασκιτική συλλογή και ίκτερος. Η βιοψία των ηπατικών μεταστάσεων είναι απαραίτητη τόσο για την διάγνωση όσο και για την διερεύνηση ενδεχόμενης αλλαγής του φαινότυπου (των χαρακτηριστικών του καρκίνου, όπως π.χ. οι ορμονικοί υποδοχείς), που μπορεί να παρατηρηθεί στον μεταστατικό καρκίνο.
Oι ηπατικές μεταστάσεις αποτελούν τη συνηθέστερη περιοχή μεταστατικής νόσου σε ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου και του ορθού.
Ένα κάταγμα ή πόνος στα οστά μπορεί να αποκαλύψει μεταστατικό καρκίνο των οστών που συνήθως προέρχεται από προηγούμενη προσβολή του μαστού, του προστάτη και των πνευμόνων.
Η κακοήθεια στο νεφρό ή στον θυρεοειδή δίνουν σπανιότερα οστικές μεταστάσεις. Η κατ’ εξοχήν κακοήθης νόσος που εξαπλώνεται στα οστά είναι το πολλαπλούν μυέλωμα. Ο πόνος συνήθως εκδηλώνεται στη σπονδυλική στήλη και στη λεκάνη αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί στα πλευρά και στα μακρά οστά ( μηριαίο, βραχιόνιο ή κνήμες).
Εγκεφαλικές μεταστάσεις συνήθως παρουσιάζουν ασθενείς με HER-2 θετικό καρκίνο. Οι ασθενείς με εγκεφαλικές μεταστάσεις συνήθως παρουσιάζουν κεφαλαλγία, ζάλη, ίλιγγο, μυϊκή αδυναμία, διαταραχές της όρασης (π.χ. διπλωπία), επιληπτική κρίση και διαταραχές της κινητικότητας και/ή της αισθητικότητας.
Εκτός από τις οστικές, πνευμονικές, ηπατικές και εγκεφαλικές μεταστάσεις, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να δώσει μεταστάσεις και σε άλλα όργανα, όπως ο μυελός των οστών, οι ωοθήκες, ο νωτιαίος σωλήνας, το δέρμα, οι οφθαλμοί κ.ά.
Το άγχος «προωθεί» τις μεταστάσεις του καρκίνου
To άγχος ενισχύει τη δράση του γονιδίου ATF3 και με αυτό τον τρόπο προκαλεί σημαντική βλάβη στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Το άγχος έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού και του προστάτη, χωρίς ωστόσο να εντοπιστεί ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Βρέθηκε πρωτεΐνη που είναι υπεύθυνη για τις μεταστάσεις
Το κλειδί στη μετακίνηση των καρκινικών κυττάρων από τον τόπο «γέννησής» τους είναι η πρωτεΐνη JAK, που τα εφοδιάζει με την απαραίτητη ενέργεια ώστε να μπορούν να διατρέξουν τόσο μεγάλες αποστάσεις. Τα καρκινικά κύτταρα αποκολλώνται από τους όγκους και είναι απαραίτητο να κάνουν κάποιες κινήσεις «απεγκλωβισμού» οπότε χρειάζονται ενέργεια που τους τροφοδοτεί η πρωτεΐνη JAK.