Ως διαβητικό πόδι ορίζεται από τη Διεθνή ομάδα εργασίας για το διαβητικό πόδι (IWGDF), κάθε έλκος κάτω από τα σφυρά το οποίο σχετίζεται με διαβητική νευροπάθεια ή αγγειοπάθεια ή συνδυασμό και των δυο και είναι μια από τις σημαντικότερες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη.
Σύμφωνα με έρευνες και επιδημιολογικά στοιχεία υπολογίζεται ότι το σύνδρομο:
-αφορά 6,3 % όλων των διαβητικών παγκοσμίως,
-κυρίως σε άνδρες, και,
-είναι συχνότερο σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Μέχρι το 2030 υπολογίζεται ότι περίπου 7εκ. διαβητικοί παγκοσμίως θα πάσχουν από έλκος στον άκρο πόδα.
-Βάσει δεδομένων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας οι ακρωτηριασμοί κάτω άκρων είναι 15-20 φορές συχνότεροι σε διαβητικά άτομα.
“Δηλαδή κάθε 20 δευτερόλεπτα πραγματοποιείται κάποιος ακρωτηριασμός διαβητικού κάτω άκρου στον κόσμο.
Στην Ελλάδα ο αριθμός των διαβητικών έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρονιά και το «διαβητικό πόδι» γίνεται αφορμή για περίπου 2.500 ακρωτηριασμούς ετησίως στην Ελλάδα, αφού σε ένα ογδόντα πέντε τοις εκατό των ακρωτηριασμού των κάτω άκρων σε ασθενείς με διαβήτη έχει προηγηθεί έλκος στο πόδι.
Επίσης οι διαβητικοί ασθενείς με έλκος παρουσιάζουν μεγαλύτερη θνητότητα“, επισημαίνει ο κ. Γεώργιος Χατζαντώνης -Αγγειοχειρουργός και ενδοαγγειακός χειρουργός, εξειδικευμένος χειρουργός διαβητικού ποδιού, Αγγειοχειρουργική Κλινική Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, προσθέτοντας:
-Ο Sars-CoV-2 αύξησε τους ακρωτηριασμούς των διαβητικών ασθενών
“Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Sars-CoV-2 (COVID-19) ο αριθμός των ακρωτηριασμών σε διαβητικούς ασθενείς ήταν 10 φορές υψηλότερος σε σχέση με αυτόν πριν από την πανδημία“.
Η σημασία της πρόληψης
Βασική αρχή στην θεραπεία του διαβητικού ποδιού είναι η πρόληψη.
Το πενήντα τοις εκατό των ακρωτηριασμού και των ελκών των ποδιών στα διαβητικά άτομα μπορεί να μειωθεί σημαντικά με:
-την αποτελεσματική αναγνώριση,
-θεραπεία,
-φροντίδα και,
-εκπαίδευση.
“Πέραν από την ρύθμιση σακχάρου που είναι βασικός πυλώνας της θεραπεία, σημαντικό ρόλο παίζουν η επαναιμάτωση του κάτω άκρου και τη χειρουργική αντιμετώπιση των ελκών και των παραμορφώσεων που δημιουργούνται στο πόδι“, επισημαίνει ο κ. Χατζηαντώνης.
Τι δημιουργεί το έλκος;
Η διαβητική περιφερική αγγειοπάθεια (αθηροσκλήρυνση των αγγείων του ποδιού) που επηρεάζει τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά αγγεία του ποδιού (μικροαγγειοπάθεια) και ιδιαίτερα η νευροπάθεια του άκρου ποδός, είναι οι σημαντικότερες αιτιολογίες δημιουργίας έλκους, αλλά και υποτροπής του έλκους.
“Λόγω έλλειψη αισθητικότητας καθίσταται το πόδι επιρρεπή στους τραυματισμούς και σε συνδυασμό με την υπερβολική άσκηση πίεσης (βάρους) στα μετατάρσια οστά έχει ως συνέπεια, τη δημιουργία τύλων (κάλων), φλεγμονών, αποστημάτων καθώς και ελκών (πληγών) στο πόδι.
Σε προχωρημένο στάδιο δημιουργείται και οστική παραμόρφωση (Charcot foot) με κατάγματα και οστεομυελίτιδα“, εξηγεί ο κ. Χατζηαντώνης.
Αντιμετώπιση
Στις μέρες οι πρωτοποριακές τεχνικές αγγειοπλαστικής με τη χρήση υλικών τελευταίας τεχνολογίας («μπαλονάκι» ή stent), δίνουν την δυνατότητα αναίμακτης επανασηραγγοποίησης των αποφραγμένων αρτηριών του ποδιού χωρίς ο ασθενής να υποβληθεί σε ολική νάρκωση.
Παράλληλα, η επανορθωτική χειρουργική του ποδιού καθώς και η αποφόρτιση του πάσχοντος άκρου συμβάλλουν στην καλύτερη επούλωση του έλκους και στην αποφυγή επαναδημιουργίας του.
“Σε πολύπλοκες περιπτώσεις που η αγγειοπλαστική δεν καθίσταται δυνατή ή δεν ενδείκνυται, υπάρχει η δυνατότητα επαναιμάτωσης με τη δημιουργία αρτηριακής παράκαμψης με φλεβικό μόσχευμα του ιδίου του ασθενούς.
Επίσης σε περίπτωση που το έλλειμα των μαλακών μορίων είναι μεγάλο, πριν ο ασθενής προχωρήσει στον ακρωτηριασμό, υπάρχει η δυνατότητα μέσω συνδυασμένης πλαστικής και αγγειοχειρουργικής θεραπείας να καλυφθεί πλήρως το έλλειμα.
Ένας ειδικός δεν αρκεί για την σωστή αντιμετώπιση του ασθενούς”, τονίζει ο κ. Χατζηαντώνης, καταλήγοντας:
“Η πολυπλοκότητα της νόσου απαιτεί την συνεργασία επιστημόνων, εξειδικευμένων στο διαβήτη και τις επιπλοκές του, όπως ο διαβητολόγος, ο αγγειοχειρουργός, ο πλαστικός χειρουργός και ο ποδολόγος, παρέχοντας τη δυνατότητα μιας εξατομικευμένης και ασθενοκεντρικής θεραπείας.
Τέτοιες ομάδες είναι απαραίτητο να οργανωθούν στη χώρα μας προς όφελος των Ελλήνων διαβητικών.
Έτσι οι ασθενείς όχι μόνο θα μπορούν να ενημερώνονται για την πάθηση τους, αλλά θα προλαμβάνονται οι δυσάρεστες επιπλοκές της που οδηγούν στον ακρωτηριασμό.
Γιατί για κάθε ποδι που σώζεται, σώζεται και μια ζωή. #savealimbsavealife#”
*Ο κ. Χατζαντώνης είναι καθηγητής στο τμήμα Ποδιατρικής (BSc Hons, Queen Margaret University) στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο Αθηνών.