Η αρτηριακή υπέρταση πρόκειται για μία νόσο με ιδιαίτερη επίπτωση στην παγκόσμια υγεία αν λάβουμε υπόψη ότι τρείς στους δέκα ενήλικες πάσχουν από αυτή, ποσοστό που ανέρχεται ακόμα και στο 50% για τις μεγαλύτερες ηλικίες.
Η αρτηριακή υπέρταση επιβαρύνει τη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων και αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση:
-αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου,
-στεφανιαίας νόσου,
-καρδιακής ανεπάρκειας,
-περιφερικής αγγειοπάθειας και,
-τελικού σταδίου νεφρικής νόσου.
Τιμές αρτηριακής πίεσης υψηλότερες του φυσιολογικού ορίζονται ως αυτές της συστολικής πίεσης μεγαλύτερες ή ίσες των 140 mmHg ή/ και διαστολικής πίεσης μεγαλύτερες ή ίσες των 90 mmHg.
Διάγνωση
Η διάγνωση της νόσου βασίζεται σε πολλαπλές μετρήσεις που πραγματοποιούνται σε περισσότερες της μιας επίσκεψης στο ιατρείο.
Επιπρόσθετες πληροφορίες παρέχονται από μετρήσεις του ίδιου του ασθενούς που συνήθως πραγματοποιούνται κατ’ οίκον, αλλά και από την 24ωρη περιπατητική καταγραφή γνωστή και ως Holter αρτηριακής πίεσης.
Η γνωστοποίηση ότι η νόσος δεν δίνει συνήθως προειδοποιητικά συμπτώματα, δηλαδή διαδράμει υποκλινικά, είναι ιδιαίτερης σημασίας δεδομένου ότι τις περισσότερες φορές πρώτη εκδήλωση αποτελεί ένα καρδιαγγειακό σύμβαμα (π.χ έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) με δυσμενές επιπτώσεις στην μετέπειτα πορεία της υγείας και την ποιότητα ζωής.
Τα παραπάνω προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση αλλά και αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου.
Πέραν της διάγνωσης όμως, ο ιατρός θα προβεί σε ενδελεχή κλινική εξέταση και με τη βοήθεια απεικονιστικών και εργαστηριακών τεχνικών θα αξιολογήσει πιθανές βλάβες οργάνων – στόχων από την υπέρταση όπως:
-η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας της καρδιάς,
-η αυξημένη ταχύτητα σφυγμικού κύματος σε περιφερικά αγγεία,
-η ανίχνευση μικρολευκωματίνης στα ούρα και,
-το αυξημένο πάχος έσω-μέσου χιτώνα στις καρωτίδες που αποτελούν ενδείξεις προχωρημένης νόσου και επιβαρύνουν την περαιτέρω πρόγνωση.
Επιπλέον, η σύγχρονη θεώρηση και στρατηγική επιβάλλει την αξιολόγηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου του ασθενούς που βασίζεται εκτός από την αρτηριακή υπέρταση στην ύπαρξη και άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου όπως:
-σακχαρώδης διαβήτης,
-κάπνισμα,
-παχυσαρκία,
-δυσλιπιδαιμία,
-οικογενειακό ιστορικό πρώιμης εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου και,
-προχωρημένη ηλικία, σε συνδυασμό με το στάδιο ( βαρύτητα) της υπερτασικής νόσου και τις προαναφερθέντες βλάβες- οργάνων στόχων.
Θεραπευτικά οι αποφάσεις βασίζονται στην ανωτέρω αξιολόγηση ενώ σαν βάση πριν η/και ταυτόχρονα με την έναρξη οποιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής πρέπει απαραίτητα να δίδονται οδηγίες για:
-μείωση του σωματικού βάρους,
-περιορισμό της πρόσληψης άλατος και,
-κορεσμένων λιπαρών με την τροφή,
-υιοθέτηση του μεσογειακού διατροφικού προτύπου,
-σωματική δραστηριότητα-άσκηση,
-διακοπή του καπνίσματος κα,
-ι της αυξημένης λήψης αλκοόλ.
Ουσιαστικά και πρακτικά, πρόκειται για αλλαγή του σημερινού τρόπου και συνθηκών ζωής που οδήγησαν σε έξαρση της καρδιαγγειακής νόσου.
Η θεραπευτική προσέγγιση ολοκληρώνεται με τη χορήγηση φαρμακευτικής αντιυπερτασικής αγωγής που κατά κανόνα εξατομικεύεται, με ιδιαίτερη έμφαση στην επικοινωνία του ασθενούς με το γιατρό και μετά την έναρξη της, μιας και σχεδόν ένας στους τρεις ασθενείς που λαμβάνουν αντιυπερτασικά φάρμακα δεν επιτυγχάνουν αρχικά τα επιθυμητά επίπεδα αρτηριακής πίεσης.
Έχοντας υιοθετήσει τα ανωτέρω είναι δυνατός ο αποτελεσματικός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης που με τη σειρά του θα οδηγήσει σε μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου με σημαντικά οφέλη που αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία.