Η διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης γίνεται συνήθως στις ηλικίες 20-50 ετών.
Γνωρίζουμε σήμερα ότι υπάρχουν γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ωστόσο προς το παρόν δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα τους προκλητικούς παράγοντες γι’ αυτή.
Οι τελευταίοι έχουν αποτελέσει το αντικείμενο αρκετών ερευνών τα τελευταία χρόνια.
Μία πρόσφατη μελέτη, μάλιστα, διαπίστωσε ότι η πνευμονία στην εφηβική ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, γεγονός που δημιούργησε το ερώτημα αν υπάρχουν και άλλες λοιμώξεις με αντίστοιχες επιδράσεις.
Βέβαια, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι λοιμώξεις συχνά μπορεί να αποτελούν συνέπεια της πολλαπλής σκλήρυνσης και όχι αίτιό της.
Επιπλέον, ενδέχεται να χρειαστούν 5 χρόνια ή περισσότερο από την έναρξη της παθολογίας της νόσου μέχρι την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
-μούδιασμα,
-δυσκαμψία,
-διαταραχές της ισορροπίας,
-διαταραχές της όρασης ή,
-αίσθημα κόπωσης.
Κατά συνέπεια οι έρευνες που εξετάζουν το ρόλο των λοιμώξεων στην αιτιολογία της πολλαπλής σκλήρυνσης θα πρέπει να επιβεβαιώσουν ότι οι λοιμώξεις αυτές προϋπήρχαν της πολλαπλής σκλήρυνσης.
Στην τελευταία τους μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Brain, μία ομάδα επιστημόνων εξέτασε σχεδόν 2.5 εθελοντές από τη Σουηδία που είχαν γεννηθεί από το 1970 μέχρι το 1994.
Σχεδόν 4.000 από αυτούς διαγνώστηκαν με πολλαπλή σκλήρυνση μετά την ηλικία των 20 ετών.
Το 19% των παραπάνω είχαν διαγνωστεί με κάποια λοίμωξη από νοσοκομειακό γιατρό σε ηλικία 0-10 ετών, ενώ το 14% σε ηλικία 11-19 ετών.
Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες της μελέτης, οι περισσότερες λοιμώξεις πριν την ηλικία των 11 ετών δεν συνδέονται με διάγνωση πολλαπλής σκλήρυνσης στη μετέπειτα ζωή.
Αντιθέτως, οι λοιμώξεις που διαγνώστηκαν στο νοσοκομείο (ένδειξη ότι ήταν σχετικά σοβαρές) στις ηλικίες 11-19 συνδέθηκαν ισχυρά με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολλαπλής σκλήρυνσης.
Οι λοιμώξεις που συνδέθηκαν ισχυρότερα με αυξημένο κίνδυνο ήταν αυτές του κεντρικού νευρικού συστήματος (του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού).
Η παρατήρηση αυτή δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς είναι λογικό ότι η φλεγμονή στο ΚΝΣ μπορεί να εκκινήσει την αυτοανοσία που ευθύνεται για την πολλαπλή σκλήρυνση.
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού στην εφηβική ηλικία συνδέθηκαν επίσης με 51% αυξημένο κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης.
Όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες της μελέτης, σε ορισμένες περιπτώσεις η φλεγμονή που προκαλούν οι λοιμώξεις στους πνεύμονες μπορεί να οδηγήσει σε ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος σε άλλες περιοχές του οργανισμού, όπως για παράδειγμα το ΚΝΣ, αυξάνοντας τη φλεγμονή εκεί.
Ο παραπάνω μηχανισμός μπορεί να εξηγήσει πιθανώς το μηχανισμό μέσω του οποίου μία λοίμωξη εκκινεί την αυτοανοσία της πολλαπλής σκλήρυνσης.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο, το παθογόνο να επηρεάζει πιο άμεσα τον εγκέφαλο.
Η λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr (EBV) έχει συνδεθεί στο παρελθόν με την πολλαπλή σκλήρυνση, επομένως οι επιστήμονες θέλησαν να επιβεβαιώσουν ότι η σύνδεση ανάμεσα στις άλλες λοιμώξεις και την πολλαπλή σκλήρυνση δεν αποδίδεται στον παραπάνω ιό.
Κατά συνέπεια, έκαναν προσαρμογή των αποτελεσμάτων τους εξαιρώντας τους ασθενείς με ιστορικό οξείας λοίμωξης EBV.
Μετά την παραπάνω προσαρμογή, η σύνδεση παρέμεινε γεγονός που πρακτικά επιβεβαιώνει τη σύνδεση ανάμεσα στις λοιμώξεις κατά την εφηβική ηλικία και την εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης.
Θέλοντας να επιβεβαιώσουν ότι οι λοιμώξεις είχαν προηγηθεί των βλαβών που προκαλεί η πολλαπλή σκλήρυνση πριν εμφανιστούν συμπτώματα, οι επιστήμονες επανέλαβαν την ανάλυσή τους εξετάζοντας μόνο τους εθελοντές που διαγνώστηκαν με πολλαπλή σκλήρυνση μετά τα 25.
Και σε αυτή την ανάλυση, η σύνδεση ανάμεσα στις λοιμώξεις του αναπνευστικού ή του ΚΝΣ με την εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης διατηρήθηκε.
Παρατηρήθηκε επίσης ότι χρειάζονται τουλάχιστον 5 χρόνια από τη λοίμωξη μέχρι τη διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης, γεγονός που δείχνει ότι οι βλάβες συσσωρεύονται σταδιακά μέχρι να εμφανιστούν συμπτώματα.
Περίοδος αυξημένου κινδύνου
Η παρούσα μελέτη προσφέρει περαιτέρω δεδομένα που δείχνουν ότι η εφηβεία είναι μία περίοδος κατά την οποία υπάρχει αυξημένος κίνδυνος έκθεσης σε προκλητικούς παράγοντες για την πολλαπλή σκλήρυνση και μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια από την έκθεση στους παράγοντες αυτούς μέχρι την εμφάνιση της νόσου.
Οι παρατηρήσεις της μελέτης μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
Δείχνουν επίσης ότι ο γιατρός θα πρέπει να εισάγει την πολλαπλή σκλήρυνση στη διαφορική διάγνωση αν ο ασθενής παρουσιάζει νευρολογικά συμπτώματα και έχει ιστορικό σοβαρών λοιμώξεων στην εφηβική ηλικία.
Όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες, το επόμενο βήμα είναι να εξεταστεί περαιτέρω αν οι ασθενείς που έχουν γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν εντονότερη ανοσιακή απόκριση στις διάφορες λοιμώξεις.
Καταλήγοντας, υποστήριξαν ότι μόνο ορισμένα είδη λοιμώξεων συνδέθηκαν με την πολλαπλή σκλήρυνση.
Εξήγησαν επίσης ότι λιγότερο από το 1% των ασθενών που παρουσιάζουν σοβαρές λοιμώξεις στην εφηβική ηλικία θα παρουσιάσουν τελικά πολλαπλή σκλήρυνση, καθώς προφανώς χρειάζονται και άλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου, όπως η γενετική προδιάθεση.
Πηγή: Αντώνιος Δημητρακόπουλος – Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center