Η φλεβική θρόμβωση ή θρομβοεμβολική νόσος όπως είναι ο ευρύτερος όρος που περιλαμβάνει και τη σημαντικότερη και πιο επικίνδυνη επιπλοκή της, την πνευμονική εμβολή, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αιτίες θνησιμότητας και νοσηρότητας παγκοσμίως.
Υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται με θρομβοεμβολική νόσο στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ ετησίως ενώ εκτιμάται ότι 500.000 άτομα στην Ευρώπη, πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος, αυτός ο αριθμός είναι υπερδιπλάσιος του ετησίου αριθμού θανάτων που προκαλούν αθροιστικά ο καρκίνος του μαστού και του προστάτη, τα τροχαία ατυχήματα και το AIDS!
-Πώς εκδηλώνεται
Φλεβική θρόμβωση σημαίνει το σχηματισμό θρόμβου, δηλαδή πηγμένου αίματος, στο εσωτερικό μίας φλέβας, κατά κύριο λόγο των κάτω άκρων.
Εμφανίζεται συνήθως ως ένα ξαφνικό πρήξιμο στη γάμπα ή και στο μηρό, που μπορεί να συνοδεύεται από πόνο ή και ερυθρότητα, ειδικά αν αφορά τις επιφανειακές φλέβες, ή επίσης κάψιμο και σφίξιμο.
Αν αποσπαστεί ένα τμήμα του θρόμβου, μπορεί διασχίζοντας την κυκλοφορία μέσω της καρδιάς να «σφηνωθεί» στους πνεύμονες, προκαλώντας την πνευμονική εμβολή, μια πολύ σοβαρή κατάσταση που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα κι έχει ως κύρια συμπτώματα τον πόνο στο στήθος, τη δύσπνοια, την ταχυκαρδία και σε προχωρημένες περιπτώσεις απώλεια αισθήσεων.
-Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο για θρόμβωση
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που προδιαθέτουν στη δημιουργία μίας θρόμβωσης είναι:
–Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, ιδίως ορθοπαιδικής φύσης στα κάτω άκρα, ή νοσηλεία σε νοσοκομείο πάνω από 48 ώρες,
–η παρατεταμένη ακινησία, για παράδειγμα ένα πολύωρο αεροπορικό ταξίδι, ή, η παραμονή στο κρεβάτι για ανάρρωση από κάποια ασθένεια,
– η θρομβοφιλία, η γενετική προδιάθεση του οργανισμού, δηλαδή να δημιουργεί θρόμβους,
–η λήψη αντισυλληπτικών και η εγκυμοσύνη,
– η παχυσαρκία,
–ασθενείς με σοβαρό πρόβλημα φλεβικής ανεπάρκειας και κιρσών
–ασθενείς με καρκίνο.
Συγκεκριμένα, 1 στους 5 ογκολογικούς ασθενείς θα εμφανίσει κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου του θρόμβωση. και γενικά αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου σε αυτή την κατηγορία ασθενών
Επιπλέον η θρόμβωση σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα στη σημαντικότερη απειλή της εποχής μας, τη νόσο του κορωνοϊού (COVID-19).
Στα πλαίσια της έντονης ανοσολογικής αντίδρασης που προκαλεί ο κορωνοϊός, δημιουργείται έντονη φλεγμονή του εσωτερικού των αγγείων, με συνέπεια την υπερπηκτικότητα του αίματος, δηλαδή το αίμα πήζει ευκολότερα αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο για θρόμβωση και πνευμονική εμβολή.
-Διάγνωση και αντιμετώπιση
Η διάγνωση της φλεβικής θρόμβωσης βασίζεται στην κλινική εξέταση και το ιστορικό του ασθενούς αλλά τεκμηριώνεται με τη διενέργεια έγχρωμης υπερηχητικής φλεβογραφίας (triplex φλεβών).
Μόλις τεθεί η διάγνωση, το πρώτιστο μέλημα είναι να αποφευχθεί η επέκταση της θρόμβωσης και κυρίως η πνευμονική εμβολή.
Θεμέλιος λίθος της σωστής αντιμετώπισης είναι η άμεση έναρξη αντιπηκτικής αγωγής, η οποία θα συνεχιστεί για 3-6 μήνες.
Σε σοβαρές περιπτώσεις όπου η θρόμβωση είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη και απειλείται άμεσα η ζωή του ασθενούς, μπορεί να απαιτηθεί η λήψη και επιπλέον μέτρων όπως η τοποθέτηση φίλτρου που δεν επιτρέπει την μετατόπιση του θρόμβου ή ειδική θρομβολυτική αγωγή για τη διάλυση του θρόμβου.
Αφού περιοριστεί ο κίνδυνος των επιπλοκών, επόμενος θεραπευτικός στόχος είναι η επανασηραγγοποίηση, η διάνοιξη δηλαδή του θρομβωμένου τμήματος της φλέβας.
Αυτό κατά κύριο λόγο επιτυγχάνεται από τον ίδιο τον οργανισμό, ο οποίος ανοίγει ένα τούνελ διαμέσω του θρόμβου ώστε να αποκατασταθεί η ροή του αίματος, η οποία εν τω μεταξύ γίνεται μέσω παράπλευρου δικτύου.
Η διαδικασία αυτή υποβοηθείται από την αντιπηκτική αγωγή καθώς και από την έγκαιρη κινητοποίηση, το να σηκωθεί δηλαδή ο ασθενής και να περπατήσει το συντομότερο δυνατό σε αντίθεση με τις παλιότερες απόψεις που ήθελαν τον ασθενή με θρόμβωση σε πλήρη ακινησία στο κρεβάτι για σημαντικό διάστημα.
Το επόμενο στάδιο είναι η διερεύνηση της αιτίας, γιατί δηλαδή συνέβη η θρόμβωση.
Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται στην ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων από τους προδιαθεσικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν, αρκετές φορές η αιτία δεν είναι προφανής οπότε πρέπει να διερευνηθεί η πιθανή ύπαρξη θρομβοφιλίας καθώς επίσης και η πιθανότητα κακοήθειας, της οποίας μία θρόμβωση μπορεί να αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα.
Η θρομβοεμβολική νόσος αποτελεί ένα σημαντικό κίνδυνο για την υγεία, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες όπως ακινησία, πρόσφατο χειρουργείο, λήψη οιστρογόνων ή σοβαρού βαθμού φλεβική ανεπάρκεια και στην εποχή μας η πανδημία του COVID-19.
Πρόληψη
Η πρόληψη έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου και αφορά την ενημέρωση σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, την έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και τη λήψη των απαραίτητων προφυλακτικών και θεραπευτικών μέτρων υπό τη συμβουλευτική καθοδήγηση του ειδικού ιατρού.