Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η ροή του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο ή και στο φάρυγγα.
Η νόσος της Γαστρο Οισοφαγικής Παλινδρόμησης χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες παλινδρομήσεις των οξέων του στομάχου προς τον οισοφάγο προκαλώντας βλάβες στο τοίχωμα του οισοφάγου και συμπτώματα όπως:
-αδιαθεσία,
-δυσπεψία,
-πόνο ή καύσο χαμηλά στο θώρακα,
-δυσκαταποσία και,
– έμετο.
Η νόσος Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης είναι χρόνια πάθηση.
Όταν ξεκινήσει, συνήθως διαρκεί για πάντα.
Η βλάβη στο τοίχωμα (επιθήλιο) του οισοφάγου είναι επίσης χρόνια, αλλά και αναστρέψιμη εφόσον χορηγηθεί θεραπεία.
Εντούτοις, αν μετά την αποκατάσταση του τοιχώματος του οισοφάγου, η θεραπεία διακοπεί, οι βλάβες στον κατώτερο οισοφάγο θα επανεμφανιστούν στη πλειοψηφία των ασθενών μέσα σε λίγους μήνες.
Συνεπώς, η θεραπεία της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης, λαμβάνεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα είτε αδιάκοπα για κάποιους ειδικούς.
Άτομα με περισσότερα από 2 – 3 επεισόδια παλινδρόμησης την εβδομάδα θεωρούνται ότι πάσχουν από τη Γαστρο-οισοφαγική Παλινδρομική Νόσο.
Το συχνότερο σύμπτωμα της παλινδρόμησης είναι το οπισθοστερνικό καύσος (heartburn) το οποίο χαρακτηρίζεται από αίσθημα καύσους ή πίεσης στο μέσον του θώρακα, που συχνά αντανακλά προς το φάρυγγα.
‘Aλλα συμπτώματα Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:
- Παλινδρόμηση οξέος,
- Αίσθημα όξινης γεύσης στο φάρυγγα,
- Δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση),
- Οδυνοφαγία (πόνος στην κατάποση),
- Επίμονη λαρυγγίτιδα και βράγχος φωνής,
- Επίμονος πονόλαιμος,
- Χρόνιος βήχας ειδικά τη νύχτα,
- Άσθμα,
- Αίσθημα θερμότητας στο στομάχι συνοδευόμενο από ποσότητα υγρού στο στόμα,
- Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του αναπνευστικού,
- Επιδείνωση παθήσεων των δοντιών,
- Χρόνια ιγμορίτιδα.
Παράγοντες κινδύνου
Οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου είναι δυνατό να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης.
Ειδικότερα, ορισμένες τροφές, όπως:
-τα τηγανητά και λιπαρά φαγητά,
-τα καρυκεύματα,
-η σοκολάτα,
-τα αναψυκτικά,
-ο καφές,
-το αλκοόλ,
-οι όξινοι χυμοί, όπως του πορτοκαλιού,
μπορούν να εξασθενίσουν τη σύσπαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) και να προκαλέσουν τα συμπτώματα της παλινδρόμησης των γαστρικών οξέων.
Το κάπνισμα
Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι το κάπνισμα έχει αρνητική επίδραση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.
Η παχυσαρκία
Η παχυσαρκία αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης.
Χρόνιος Βήχας – Δυσκοιλιότητα
Η χρόνια αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, όπως συμβαίνει με το χρόνιο βήχα, τη δυσκοιλιότητα ή την άρση βάρους επιτείνει την παλίνδρομη πορεία του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο ενώ μπορεί να προκαλέσει διαφραγματοκήλη.
Το στρες
Το στρες επιτείνει τα συμπτώματα της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης, διότι ενισχύει την οξύτητα στις εκκρίσεις του στομάχου.
Με ανάλογο τρόπο, στο σύνδρομο Zollinger–Ellison είναι αυξημένη η οξύτητα των εκκρίσεων του στομάχου και οφείλεται:
-στην υπερέκκριση της γαστρίνης από καλοήθη όγκο του παγκρέατος (γαστρίνωμα).
Επίσης σε κάποιες καταστάσεις τα συμπτώματα της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης είναι εντονότερα.
Κατά την διάρκεια της κύησης
Πιο συγκεκριμένα, στη κύηση, τα υψηλότερα ορμονικά επίπεδα της προγεστερόνης, προκαλούν μία χαλάρωση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα ενώ παράλληλα αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση καθώς το έμβρυο μεγαλώνει.
Και οι δύο αυτοί παράγοντες ενισχύουν την παλίνδρομη πορεία των οξέων του στομάχου.
Με ανάλογο τρόπο, ασθενείς με νοσήματα που εξασθενίζουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα (όπως σκληρόδερμα ή νόσοι του κολλαγόνου) είναι επιρρεπείς στο να αναπτύξουν Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμηση.
Επιπλοκές Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης
Η χρόνια παλινδρόμηση των οξέων του στομάχου προς τον κατώτερο οισοφάγο είναι δυνατόν να προκαλέσει:
- Οισοφαγίτιδα,
- Έλκη στον κατώτερο οισοφάγο,
- Στένωση του οισοφάγου,
- Χρόνια Αιμορραγία,
- Λαρυγγίτιδα ή Πνευμονία από εισρόφηση,
- Μεταπλασία του επιθηλίου του οισοφάγου (οισοφάγος Barrett)
- Καρκινογένεση.
Θεραπεία Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης
Η θεραπεία της νόσου Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης περιλαμβάνει τρεις θεραπευτικές φάσεις:
Συντηρητική αντιμετώπιση Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης
Ο πιο απλός τρόπος να αντιμετωπιστεί η Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμηση είναι ο συνδυασμός αλλαγών των διατροφικών συνηθειών που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Η απώλεια βάρους συστήνεται σε όλους τους ασθενείς. Το αυξημένο σωματικό βάρος, επιτείνει τη παλίνδρομη ροή των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο.
- Αποφύγετε τις τροφές που επιδεινώνουν τη παλινδρόμηση. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα λιπαρά και τηγανητά, η σάλτσα ντομάτας, η σοκολάτα, ο χυμός πορτοκαλιού, το αγελαδινό γάλα, η μέντα, το αλκοόλ, το σκόρδο και το κρεμμύδι, ο καφές, τα τσάι, τα πικάντικα και τα καρυκεύματα.
- Μη ξαπλώνετε αμέσως μετά τη λήψη του γεύματος.
- Ανυψώστε το κεφάλι κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η κλινήρης θέση του σώματος υποβοηθά τη παλίνδρομη πορεία των γαστρικών υγρών. Με την ανύψωση της κεφαλής, η βαρύτητα βοηθά να επιστρέφουν τα γαστρικά υγρά στο στομάχι.
- Λαμβάνετε μικρά γεύματα το βράδυ, ώστε να έχει αδειάσει ο στόμαχος μέχρι να πλαγιάσετε.
- Λαμβάνετε μικρότερα γεύματα, τα οποία επιτρέπουν λιγότερη διάταση του στομάχου και κατά συνέπεια μειωμένες περιοδικές χαλαρώσεις του οισοφαγικού σφιγκτήρα (κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα).
- Αποφύγετε το κάπνισμα.
- Αποφύγετε το στρες.
- Αποφύγετε τα πολύ στενά ρούχα στη μέση.
Φαρμακευτική αγωγή Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης
Εάν τα συμπτώματα επιμένουν παρά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή για την εξουδετέρωση των οξέων του στομάχου καθώς και τη μείωση της ποσότητας των οξέων που παράγονται στο στομάχι.
Μία σειρά από σκευάσματα είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της οξύτητας των εκκρίσεων του στομάχου.
Τα πιο δημοφιλή φάρμακα είναι:
-τα απλά αντιόξινα,
-οι αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης (H2Blockers), και -οι αποκλειστές αντλίας πρωτονίων (Proton Pump Inhibitors – PPIs).