Σήμερα, το 50% περίπου των ενηλίκων στο δυτικό κόσμο έχει υπέρταση.
Τα ποσοστά της νόσου είναι ιδιαίτερα υψηλά στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Επιδημιολογικά δεδομένα έχουν δείξει ότι το 69-86% του πληθυσμού θα παρουσιάσει υπέρταση κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Αυτό σημαίνει, επομένως, ότι η υπέρταση είναι μία αναπόφευκτη συνέπεια της ηλικίας;
Στην πραγματικότητα, η ηλικία είναι ένας μόνο από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης.
Η τελευταία δεν αποτελεί, μάλιστα, φυσιολογική συνέπεια της γήρανσης και υπάρχουν αρκετά που μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τον κίνδυνο εμφάνισής της.
-Κίνδυνος Εμφάνισης Υπέρτασης
Σύμφωνα με δεδομένα από το AHA των ΗΠΑ, ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης στο σύνολο της διάρκειας ζωής ενός καυκάσιου άνδρα είναι 83%, ενώ για τις καυκάσιες γυναίκες το ίδιο ποσοστό είναι 69%.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πέρσι στο JAMA Cardiology, οι ερευνητές εξέτασαν τις διακυμάνσεις της αρτηριακής πίεσης σε διάφορα στάδια της ζωής.
Στην έρευνα είχαν λάβει μέρος 32.000 εθελοντές ηλικίας 5-98 ετών.
Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, οι διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες ξεκινούν νωρίς και διευρύνονται με την ηλικία.
Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης στις γυναίκες ξεκινά μετά τα 30 και συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής με ταχύ ρυθμό.
Ωστόσο, η καρδιαγγειακή νόσος εμφανίζεται αργότερα σε σχέση με τους άνδρες.
-Η παραπάνω έρευνα δείχνει ότι ορισμένες αλλαγές που συμβαίνουν νωρίς στις γυναίκες μπορεί να εξηγήσουν πιθανώς το παραπάνω φαινόμενο.
Αυτό δείχνει ότι οι γιατροί δεν πρέπει να αμελούν την αρτηριακή πίεση στο ετήσιο τσεκ-απ των γυναικών σε κάθε ηλικία.
Ιδιαίτερα οι αλλαγές που συμβαίνουν στον οργανισμό της γυναίκας μετά την εμμηνόπαυση, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου στις γυναίκες.
Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό για τις γυναίκες να ξεκινούν την άσκηση νωρίς και να διατηρούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
-Γιατί Αυξάνεται η Αρτηριακή Πίεση;
Με την ηλικία, το καρδιαγγειακό σύστημα αλλάζει.
Ο ελαστικός ιστός στις αρτηρίες μειώνεται με αποτέλεσμα οι τελευταίες να γίνονται άκαμπτες και να μην μπορούν να διαστέλλονται και να συστέλλονται όπως απαιτείται.
Ως αποτέλεσμα, η αρτηριακή πίεση αυξάνεται.
Ωστόσο, η ηλικία δεν είναι ο μοναδικός αιτιολογικός παράγοντας για το παραπάνω φαινόμενο.
Η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής, το ιστορικό χρήσης φαρμάκων και άλλες συνοσηρότητες μπορεί να επηρεάσουν επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης.
Δύο παθήσεις που αυξάνουν το κίνδυνο υπέρτασης είναι η υπνική άπνοια και η νεφρική νόσος
Το κάπνισμα, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία και η στέρηση του ύπνου είναι παράγοντες που αυξάνουν τον παραπάνω κίνδυνο.
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με το αλάτι, μία ουσία η οποία, αν και είναι απαραίτητη για τον οργανισμό, μπορεί να προκαλέσει βλάβες όταν λαμβάνεται σε υψηλές ποσότητες.
Σύμφωνα με αρκετούς οργανισμούς υγείας, η κατανάλωση νατρίου (αλατιού) πρέπει να περιορίζεται στα 2.3 γρ την ημέρα για όλους τους ενήλικες.
Ορισμένοι ασθενείς με υπέρταση θα πρέπει ίσως να περιορίσουν ακόμα περισσότερο την κατανάλωση νατρίου (κάτω από 1.5γρ την ημέρα), ανάλογα με τη ρύθμιση της υπέρτασης.
-Παρακολουθώντας την Αρτηριακή Πίεση
Αρκετοί ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι έχουν υπέρταση.
Αυτό συμβαίνει γιατί, μέχρι να εμφανιστεί μία επείγουσα κατάσταση, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου, η νόσος ενδέχεται να είναι εντελώς ασυμπτωματική.
Φυσιολογικά η συστολική αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι κάτω από 120 και η διαστολική κάτω από 80.
Η συστολική αρτηριακή πίεση 120-129 και η διαστολική πάνω από 80 θεωρείται αυξημένη, ενώ στις υψηλότερες τιμές από τις παραπάνω τίθεται η διάγνωση της υπέρτασης.
Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες, όλοι οι ενήλικες άνω των 18 ετών πρέπει να εξετάζουν την αρτηριακή τους πίεση τουλάχιστον 1 φορά ετησίως.
Όσοι έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση πρέπει να κάνουν ελέγχους πιο τακτικά.
Οι ασθενείς που πάσχουν από υπέρταση πρέπει να μετρούν την πίεσή τους στο σπίτι καθημερινά.
-Τροποποιήσιμοι Παράγοντες Κινδύνου
Οι σημαντικότεροι παράγοντες για τον περιορισμό του κινδύνου υπέρτασης αφορούν τον τρόπο ζωής.
Η φυσική άσκηση και η διατροφή αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες για την επίτευξη του παραπάνω στόχου.
Ένα πλάνο διατροφής που έχει αναπτυχθεί ειδικά για τον περιορισμό της υπέρτασης είναι η δίαιτα DASH.
Άλλες δίαιτες, όπως η χορτοφαγική διατροφή και η Μεσογειακή δίαιτα είναι επίσης αποτελεσματικές.
-Μερικές απλές προσεγγίσεις για τον περιορισμό του κινδύνου υπέρτασης είναι:
-Να διαβάζουμε τα συστατικά των τροφίμων που αγοράζουμε και να αποφεύγουμε όσα περιέχουν υψηλές ποσότητες αλατιού.
-Να περιορίσουμε την κατανάλωση αλκοόλ σε λιγότερο από 2 ποτήρια την ημέρα για τους άνδρες και 1 ποτήρι για τις γυναίκες.
-Να κάνουμε 90-150 λεπτά φυσικής άσκησης κάθε εβδομάδα.
-Να διατηρούμε το βάρος μας εντός φυσιολογικών ορίων, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την υπέρταση.
-Να μην αμελούμε τον ύπνο μας. Η διάρκεια ύπνου κάτω από 6 ώρες κάθε βράδυ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο υπέρτασης.
-Να μην αμελούμε το ετήσιο τσεκ-απ.
Ουσιαστικά, τα παραπάνω μέτρα πρέπει να ακολουθούνται απ’ όλους, ανεξαρτήτως αν έχουν υπέρταση ή όχι.
Ωστόσο, αν η αρτηριακή σας πίεση είναι σταθερά πάνω από 140/90 θα χρειαστείτε πιθανώς φάρμακα.
Για ορισμένους ασθενείς με επιπλέον καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, το όριο για τη χορήγηση φαρμάκων είναι χαμηλότερο.
Αν η αρτηριακή πίεση επανέλθει εντός φυσιολογικών ορίων με αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορεί να σταματήσει η λήψη των φαρμάκων.