Τι πρέπει να γνωρίζουμε. O ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι ο ιός που ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, καθώς και για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων (και των 2 φύλων).
Υπάρχουν περίπου 40 ορότυποι του ιού που προσβάλλουν τη συγκεκριμένη περιοχή. Οι τύποι 6 και 11 συνδέονται συχνότερα με τους γεννητικούς ακροχόρδωνες (κονδυλώματα), ενώ οι τύποι 16, 18, 31, 33 και 45 του ιού έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο HPV μεταδίδεται συνηθέστερα με τη σεξουαλική επαφή.
Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 70% των σεξουαλικώς ενεργών ατόμων θα προσβληθούν από τον HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Περίπου 6,2 εκατομμύρια ανθρώπων προσβάλλονται ετησίως από τον ιό, στις ΗΠΑ. Συνήθως η πρώτη επαφή με τον ιό συμβαίνει νωρίς στην εφηβική ή τη νεαρή ενήλικο ζωή, και αυτές είναι και οι πιο ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες. Χαρακτηριστικό είναι ότι το άτομο που έχει προσβληθεί μπορεί να παραμένει ασυμπτωματικό για πολλά χρόνια μεταδίδοντας τον ιό στους συντρόφους του, χωρίς να το γνωρίζει.
Έχει υπολογιστεί από την Αμερικάνικη Ογκολογική Εταιρεία (American Cancer Society) ότι το 2007, στις ΗΠΑ, πάνω από 9,700 γυναίκες θα διαγνωστούν με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, και 3,700 γυναίκες θα πεθάνουν από τον καρκίνο αυτό.
Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε το εμβόλιο που προστατεύει από 4 τύπους του ιού HPV, οι οποίοι ευθύνονται συνολικά για το 70% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και για το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων.
Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη.
Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται και πότε
- Το εμβόλιο συστήνεται σε κορίτσια 11-12 ετών, αλλά μπορεί να δοθεί και από την ηλικία των 9 ετών. Επίσης, συστήνεται σε νέες γυναίκες 13-26 ετών που δεν έχουν εμβολιαστεί προηγουμένως.
- Προτιμάται να εμβολιάζονται πρωτίστως οι γυναίκες που δεν έχουν ακόμη ενεργό σεξουαλική ζωή, ώστε να προστατευθούν πριν έρθουν σε επαφή με τον ιό.
- Μέχρι στιγμής το εμβόλιο έχει δοκιμαστεί ευρέως σε γυναίκες 9-26 ετών, ενώ για μεγαλύτερες ηλικίες η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.
- Όσον αφορά στον εμβολιασμό των αγοριών, που επίσης μπορεί να προσβληθούν από τον ιό HPV, ήδη ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ελέγχου Φαρμάκων (ΕΟΕΦ) έχει εγκρίνει τον εμβολιασμό των αγοριών 9-15 ετών, προκειμένου να προστατεύονται από τον ιό που προκαλεί κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και ορισμένους σπάνιους τύπους καρκίνου του πέους και του πρωκτού. Επιπλέον, εμβολιάζοντας τα αγόρια προστατεύονται έμμεσα και οι ερωτικοί τους σύντροφοι.
- Το εμβόλιο κατά του HPV δεν συστήνεται σε εγκύους, διότι δεν γνωρίζουμε κατά πόσο είναι ασφαλές για την έγκυο και το έμβρυο. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι το εμβόλιο δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα κατά τη διάρκεια της κύησης. Προς το παρόν, οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να περιμένουν να εμβολιαστούν μετά τον τοκετό, και εφόσον κάποια γυναίκα, που έχει ήδη ξεκινήσει τη σειρά του εμβολιασμού, ανακαλύψει ότι είναι έγκυος, θα πρέπει να κάνει την επόμενη δόση μετά τον τοκετό.
Δόσεις:
Το εμβόλιο πραγματοποιείται σε 3 δόσεις συνολικά, που ολοκληρώνονται σε χρονικό διάστημα 6 μηνών. Η 2η και η 3η δόση γίνονται σε διάστημα 2 και 6 μηνών, αντιστοίχως, από την 1η δόση.
Η διάρκεια της ανοσολογικής προστασίας που παρέχει το εμβόλιο κατά του HPV, δεν είναι ακόμη γνωστή πλήρως, όπως συμβαίνει και με κάθε καινούριο εμβόλιο. Πάντως, οι μελέτες έχουν δείξει μέχρι στιγμής ότι γυναίκες που το έλαβαν 5 χρόνια πριν, εξακολουθούν και σήμερα να έχουν πολύ καλή ανοσία.
Ποιοι δεν (είναι γνωστό αν) πρέπει να κάνουν το HPV εμβόλιο.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, το εμβόλιο ακόμη δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και δεν συστήνεται, σε:
- γυναίκες ηλικίας > 26 ετών
- εγκύους γυναίκες
- αγόρια και άνδρες > 15 ετών
Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι του εμβολίου.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει αποφανθεί για την αποτελεσματικότητα αλλά και για την ασφάλεια του εμβολίου, το οποίο έχει δοκιμαστεί σε πάνω από 30,000 κορίτσια/ γυναίκες (9-26 ετών), σε όλο τον κόσμο. Οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι δεν είχε καμία σημαντική παρενέργεια. Η συχνότερη ήπια παρενέργεια ήταν πόνος στο σημείο της ένεσης του εμβολίου. Ωστόσο, οι επιστήμονες θα εξακολουθήσουν να ελέγχουν την ασφάλεια και να καταγράφουν τις πιθανές παρενέργειες του εμβολίου, στο μέλλον.
Σημαντικό είναι ότι το εμβόλιο δεν περιέχει ιώδιο, ή άλλα συντηρητικά που έχουν ως βάση το ιώδιο (πχ. thimerosal). Έχει κατασκευαστεί από τις πρωτεΐνες του εξωτερικού περιβλήματος του HPV ιού, και κατά συνέπεια δεν περιέχει λοιμώδες υλικό.
Ο εμβολιασμός κατά του HPV αντικαθιστά τη δοκιμασία κατά Παπανικολάου (τεστ Παπ);
Όχι. Οι γυναίκες που εμβολιάζονται θα πρέπει να συνεχίζουν τον τακτικό (ετήσιο, συνήθως) έλεγχο με τη λήψη επιχρίσματος από τον τράχηλο της μήτρας (τεστ Παπανικολάου), για τρεις λόγους:
- το εμβόλιο ΔΕΝ παρέχει προστασία από όλους τους τύπους του ιού HPV, που ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου, κι έτσι 30% των περιπτώσεων καρκίνου δεν καλύπτονται από το εμβόλιο.
- Είναι πιθανό ορισμένες γυναίκες να μην έχουν λάβει όλες τις προβλεπόμενες δόσεις του εμβολίου, (ή να μην έχουν ακολουθήσει το σωστό χρονοδιάγραμμα μεταξύ των δόσεων), και κατά συνέπεια να μην προστατεύονται πλήρως.
- Κορίτσια/γυναίκες που έκαναν το εμβόλιο ενώ είχαν ήδη προσβληθεί από κάποιον από τους 4 τύπους του HPV (που περιέχονται στο εμβόλιο) χωρίς να το γνωρίζουν, ίσως δεν μπορούν να έχουν πλήρως την ανοσολογική προστασία που παρέχει το εμβόλιο.
Τα κορίτσια/γυναίκες που πρόκειται να εμβολιαστούν δεν είναι απαραίτητο να έχουν κάνει τη δοκιμασία κατά Παπανικολάου προηγουμένως. Το τεστ Παπ μπορεί να δείξει αν το άτομο έχει προσβληθεί από τον HPV, χωρίς όμως να διακρίνει τον τύπο του ιού. Επιπλέον, ακόμη και άτομα που μπορεί να έχουν 1 από τους 4 τύπους του HPV ιού (από τους οποίους είναι κατασκευασμένο το εμβόλιο) εξακολουθούν να χρειάζονται προστασία από τους υπόλοιπους τρεις τύπους.
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω, τώρα που εμβολιάστηκα
Το εμβόλιο παρέχει προστασία από τον ιό HPV, ωστόσο είναι εύλογο ότι δεν θεραπεύει μια ήδη υπάρχουσα λοίμωξη.- Μια γυναίκα κινδυνεύει να μολυνθεί με τον ιό HPV καθ’ όλη τη διάρκεια της σεξουαλικά ενεργής ζωής της. Η χρήση του προφυλακτικού δεν προφυλάσσει πλήρως από τη λοίμωξη (κυρίως για τις περιοχές που δεν καλύπτονται), ωστόσο μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο των κονδυλωμάτων και του καρκίνου του τραχήλου. Επίσης, προφυλάσσει από όλα τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, με κορυφαίο όλων το AIDS.
- Ο τακτικός έλεγχος και η παρακολούθηση με τη δοκιμασία κατά Παπανικολάου είναι απαραίτητος για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, σε στάδιο που η αντιμετώπιση είναι επιτεύξιμη και δυνητικά πλήρης.
Πώς μπορώ να μάθω περισσότερα;
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ζητήσουν περισσότερες πληροφορίες από τον ιατρό ή το φαρμακοποιό τους, ή να επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (www.cdc.gov/nip)
Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών λειτουργεί στο Παράρτημα του Νοσοκομείου Παίδων «Π & Αγλαϊα Κυριακού», Μεσογείων 24, 6ος όροφος («Πτέρυγα Ελένης Δαλακούρα»).
Τη Μ.Ε.Υ. μπορούν να επισκέπτονται έφηβοι 11-19 ετών, και η οικογένειά τους, για συζήτηση και επίλυση προβλημάτων που τους απασχολούν (ενδοκρινολογικά, βάρους σώματος, διατροφής, άσκησης, δερματολογικά, γυναικολογικά, ψυχολογικά, θέματα σχολικής επίδοσης κ.λπ.).
Οι υπηρεσίες παρέχονται από ειδικούς σε θέματα εφηβικής υγείας και σε ώρες που εξυπηρετούν πάντα το πρόγραμμα των ενδιαφερομένων (απογεύματα).
