Με τον όρο αιματουρία εννοούμε την παρουσία αίματος στα ούρα.
Αυτή διακρίνεται σε:
- Μακροσκοπική, εφόσον είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού
- Μικροσκοπική, όταν εντοπίζεται μόνο από την εξέταση με μικροσκόπιο
- Ανώδυνη, η οποία θέτει ισχυρή υποψία κακοήθειας
- Επώδυνη, η οποία συνήθως οφείλεται σε καλοήθη αίτια χωρίς όμως και πάλι να αποκλείεται η κακοήθεια
“Σε κάθε περίπτωση, η αιματουρία, μικροσκοπική ή μακροσκοπική, θεωρείται σημάδι συναγερμού και απαιτεί ενδελεχή έλεγχο για να αποκλεισθεί πρωτίστως η κακοήθεια στο ουροποιητικό σύστημα”, αναφέρει ο Λουκάς Στενός Χειρουργός-Ουρολόγος, Επιμελητής Α΄, Α΄ Ουρολογικό Τμήμα Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
-Ποια είναι τα αίτια της αιματουρίας
-Υπερτροφία του προστάτη, που συνήθως συνοδεύεται από δυσουρικά ή κυστικά ενοχλήματα, όπως συχνουρία ή νυκτουρία
-Λοιμώξεις του ουροποιητικού όπως:
α)Κυστίτιδα, με καύσο κατά την ούρηση, συχνουρία και δύσοσμα ούρα
β) Πυελονεφρίτιδα, όταν η φλεγμονή εντοπίζεται στον νεφρό με υψηλό πυρετό και οσφυϊκό άλγος
γ) Προστατίτιδα, με υψηλό πυρετό και έντονη δυσουρία
-Καρκίνος σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού συστήματος, όπως ο νεφρός, η αποχετευτική μοίρα, η ουροδόχος κύστη και ο προστάτης αδένας
-Λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος (του νεφρού, του ουρητήρα ή της ουροδόχου κύστεως)
-Τραυματική κάκωση του νεφρού μετά από ατύχημα ή αθλήματα επαφής
-Κληρονομικές παθήσεις, όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία, όπου υπάρχει κληρονομικό έλλειμμα στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων
-Διαταραχές της πήξεως, όπως η αιμοφιλία
-Νεφρικές παθήσεις, που επηρεάζουν το σύστημα φιλτραρίσματος του νεφρού, είτε σαν μέρος συστηματικών παθήσεων, όπως ο διαβήτης, ή τα αυτοάνοσα νοσήματα, είτε μετά από ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις
-Έντονη σωματική άσκηση, ιδιαίτερα σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων, που σχετίζεται με αφυδάτωση ή τραύμα στην ουροδόχο κύστη ή αποδόμηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων
-Λήψη φαρμάκων, όπως τα αντιπηκτικά (ασπιρίνη, ηπαρίνη κλπ.), τα οποία όμως επιτείνουν παρά είναι η αιτία της αιματουρίας, συνεπώς απαιτείται ίδια διερεύνηση όπως σε κάθε άλλη περίπτωση.
Επίσης, άλλα φάρμακα, όπως η κυκλοφωσμαμίδη (αντικαρκινικό) ή η πενικιλίνη, μπορούν να προκαλέσουν αιματουρία.
Πώς γίνεται η διάγνωση της αιματουρίας
-Λήψη λεπτομερούς ιστορικού: θα πρέπει να αποκλεισθεί η λήψη συγκεκριμένων τροφών ή φαρμάκων με χρωστικές, όπως η βρώση παντζαριών αλλά και η έμμηνος ρύση στις γυναίκες
-Κλινική εξέταση, στην οποία συμπεριλαμβάνεται οπωσδήποτε η δακτυλική εξέταση του προστάτη στους άρρενες
-Γενική εξέταση ούρων για εντοπισμό κυττάρων φλεγμονής ενδεικτικών ουρολοίμωξης, κρυστάλλων ενδεικτικών λιθιάσεως ή πρωτεϊνών, που υποδηλώνουν νεφρική βλάβη
-Καλλιέργεια ούρων για εντοπισμό του παθογόνου μικροβίου επί ουρολοιμώξεως
-Κυτταρολογικές εξετάσεις ούρων για αναζήτηση κακοήθων κυττάρων
-Απεικονιστικός έλεγχος αρχικά με απλή ακτινογραφία και υπερηχογράφημα και, εάν χρειαστεί λεπτομερέστερη εξέταση, με ενδοφλέβιο πυελογραφία, αξονική ή μαγνητική τομογραφία
-Κυστεοσκόπηση, όπου επισκοπούνται με ειδικό εργαλείο, το οποίο εισάγεται δια μέσου της ουρήθρας (η ουροδόχος κύστη και ο προστάτης υπό τοπική αναισθησία ή μέθη).
-Αιματολογικό έλεγχος και PSA
Ποια είναι η θεραπεία της αιματουρίας;
“Η θεραπεία εξατομικεύεται αναλόγως του αιτίου της αιματουρίας”, εξηγεί ο Στενός, προσθέτοντας:
-Στην υπερτροφία του προστάτη χορηγούνται φάρμακα ή προτείνεται χειρουργική αποκατάσταση
-Στις λοιμώξεις του ουροποιητικού δίδεται η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή
-Στα νεοπλάσματα, αναλόγως του σταδίου κατά την διάγνωσή τους, γίνεται χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή ακτινοβολίες
-Στην λιθίαση γίνεται ενδοσκοπική αφαίρεση των λίθων που δεν αποβάλλονται αυτόματα ή συνεδρίες εξωσωματικής λιθοτριψίας
-Στα τραύματα η θεραπεία σχετίζεται με την βαρύτητά τους
-Στις νεφροπάθειες χορηγούνται αντιβιοτικά, διουρητικά, αντιϋπερτασικά και διαιτητικές οδηγίες, ενώ στα αυτοάνοσα νοσήματα, φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό
-Στις διαταραχές πήξης όπως η αιμοφιλία γίνονται μεταγγίσεις παραγόντων αίματος
-Στην έντονη σωματική άσκηση δεν απαιτείται θεραπεία και η αιματουρία υποχωρεί εντός 24-48 ωρών.
“Υπάρχει ένα ποσοστό έως 20% των ασθενών με μικροσκοπική αιματουρία, όπου δεν ανευρίσκεται κάποιο αίτιο.
Αυτοί οι ασθενείς σκόπιμο είναι να υποβάλλονται σε περιοδικό έλεγχο ανά εξάμηνο, δεδομένου ότι, ένας λανθάνων καρκίνος γίνεται συνήθως εμφανής μέσα σε ένα έτος”, καταλήγει ο κ. Στενός.