Τροφική αλλεργία είναι μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Προκαλείται όταν το σώμα λανθασμένα θεωρεί ότι κάποιο συστατικό στα τρόφιμα (συνήθως μια πρωτεΐνη) είναι επιβλαβές και δημιουργεί ένα αμυντικό σύστημα (αντισώματα) για να το καταπολεμήσει.
Τότε δημιουργείται μια αλλεργική αντίδραση επειδή αυτά τα αντισώματα καταπολεμούν μια “εισβάλλουσα” τροφική πρωτεΐνη. Οι πιο συνηθισμένες τροφικές αλλεργίες είναι σε οστρακοειδή, ξηρούς καρπούς, ψάρια, αυγά, φιστίκια και γάλα.
Η τροφική δυσανεξία είναι μια αντίδραση του πεπτικού συστήματος και όχι του ανοσοποιητικού συστήματος. Εμφανίζεται όταν κάτι στα τρόφιμα ερεθίζει το πεπτικό σύστημα ενός ατόμου ή όταν ένα άτομο δεν είναι σε θέση να αφομοιώσει σωστά ή να διασπάσει την τροφή στο στομάχι και το έντερο. Η δυσανεξία στην λακτόζη, η οποία βρίσκεται στο γάλα και σε άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, είναι η πιο κοινή τροφική δυσανεξία.
Πώς φαίνονται οι διαφορές μεταξύ αλλεργίας και δυσανεξίας
Οι τροφικές αλλεργίες μπορεί να προκληθούν ακόμη και από μια μικρή ποσότητα τροφής και να εμφανίζονται κάθε φορά που καταναλώνεται αυτή η τροφή. Συνιστάται στα άτομα με τροφικές αλλεργίες να αποφεύγουν εντελώς τις τροφές που τους ερεθίζουν.
Από την άλλη πλευρά, οι δυσανεξίες στα τρόφιμα συχνά σχετίζονται με τη δόση: άτομα με τροφική δυσανεξία σε κάποια τροφή μπορεί να μην εκδηλώσουν συμπτώματα, εκτός εάν καταναλώσουν μεγάλη ποσότητα της τροφής ή αν την τρώει πολύ συχνά. Για παράδειγμα, ένα άτομο με δυσανεξία στην λακτόζη μπορεί να είναι σε θέση να πίνει γάλα στον καφέ του, ή ένα μόνο ποτήρι γάλα, αλλά να αρρωσταίνει όταν πίνει πολλά ποτήρια γάλα.
Οι τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες διαφέρουν επίσης από την τροφική δηλητηρίαση, η οποία γενικά προκύπτει από χαλασμένα ή μολυσμένα τρόφιμα και επηρεάζει περισσότερα από ένα άτομα που καταναλώνουν την τροφή.
Τροφική αλλεργία: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα μιας τροφικής αλλεργίας μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά ενώ και η ποσότητα τροφής που απαιτείται για να προκαλέσει αντίδραση ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Τα συμπτώματα μιας τροφικής αλλεργίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εξάνθημα ή κνίδωση
- Ναυτία
- Κράμπες στο στομάχι
- Διάρροια
- Φαγούρα στο δέρμα
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Πόνος στο στήθος
- Οίδημα των αεραγωγών στους πνεύμονες
Η αναφυλαξία είναι μια πολύ σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα αλλεργική αντίδραση που περιλαμβάνει ξαφνική πτώση της αρτηριακής πίεσης και απώλεια συνείδησης.
Τροφική δυσανεξία: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της δυσανεξίας στα τρόφιμα μπορεί να είναι:
- Ναυτία
- Πόνος στο στομάχι
- Αέρια, κράμπες ή φούσκωμα στο στομάχι
- Έμετος
- Καούρα
- Διάρροια
- Πονοκέφαλος
- Ευερεθιστότητα ή νευρικότητα
Τροφική αλλεργία και τροφική δυσανεξία: Αίτια
Η τροφική αλλεργία προκύπτει από την ευαισθησία σε χημικές ενώσεις (πρωτεΐνες) στα τρόφιμα, ακόμη και σε ενώσεις που βρίσκονται φυσικά στα τρόφιμα.
Η τροφική αλλεργία είναι πιο συχνή σε άτομα των οποίων τα μέλη της οικογένειας έχουν αλλεργίες, γεγονός που υποδηλώνει ότι ένας γενετικός (κληρονομικός) παράγοντας μπορεί να εμπλέκεται στην ανάπτυξη τροφικών αλλεργιών.
Η τροφική αλλεργία αναπτύσσεται μετά την έκθεσή σας σε μια πρωτεΐνη τροφίμων την οποία το σώμα σας θεωρεί επιβλαβές. Την πρώτη φορά που θα φάτε τρόφιμα που περιέχουν την εν λόγω πρωτεΐνη, το ανοσοποιητικό σας σύστημα θα αντιδράσει δημιουργώντας ειδικά αντισώματα κατά της “νόσου” (που ονομάζονται ανοσοσφαιρίνη Ε ή IgE). Όταν ξαναφάτε την τροφή αυτή, ο οργανισμός ενεργοποιεί την απελευθέρωση IgE αντισωμάτων και άλλων χημικών ουσιών (όπως η ισταμίνη) σε μια προσπάθεια να αποβάλει την πρωτεΐνη που έχει “εισβάλλει” ξανά στο σώμα σας. Η ισταμίνη είναι μια ισχυρή χημική ουσία που μπορεί να επηρεάσει το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό σωλήνα, το δέρμα και το καρδιαγγειακό σύστημα.
Τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας εξαρτώνται από το πού απελευθερώνεται η ισταμίνη στο σώμα. Εάν απελευθερωθεί στα αυτιά, την μύτη και τον λαιμό, μπορεί να έχετε φαγούρα στη μύτη και το στόμα, ή δυσκολία στην αναπνοή και στην κατάποση. Εάν η ισταμίνη απελευθερωθεί στο δέρμα, μπορεί να εμφανίσετε κνίδωση, ή εξάνθημα. Εάν η ισταμίνη απελευθερωθεί στον γαστρεντερικό σωλήνα, πιθανότατα θα εμφανίσετε πόνους στο στομάχι, κράμπες, ή διάρροια. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν ένα συνδυασμό συμπτωμάτων καθώς η τροφή χωνεύεται.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην τροφική δυσανεξία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις (όπως στη δυσανεξία στην λακτόζη) το άτομο δεν έχει τις χημικές ουσίες (ένζυμα) που απαιτούνται για την σωστή πέψη ορισμένων πρωτεϊνών. Επίσης συχνές είναι οι δυσανεξίες σε ορισμένα χημικά συστατικά που προστίθενται τεχνητώς στα τρόφιμα για να παρέχουν χρώμα, να ενισχύουν τη γεύση και να προστατεύσουν από την ανάπτυξη βακτηρίων. Αυτά τα συστατικά περιλαμβάνουν διάφορες βαφές και γλουταμινικό νάτριο (MSG), ένα ενισχυτικό γεύσης.
Ουσίες που ονομάζονται θειώδη άλατα, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν φυσικά (όπως στα κόκκινα κρασιά) ή μπορεί να προστεθούν τεχνητώς για να αποτρέψουν την ανάπτυξη μούχλας, αποτελούν επίσης πηγή δυσανεξίας για ορισμένα άτομα. Τα σαλικυλικά είναι μια ομάδα φυτικών χημικών, που βρίσκονται φυσικά σε πολλά φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, κόκκους καφέ, χυμούς, μπύρα και κρασί. Η ασπιρίνη είναι επίσης μια ένωση της οικογένειας σαλικυλικών. Τα τρόφιμα που περιέχουν σαλικυλικά μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην ασπιρίνη. Φυσικά, κάθε τροφή που καταναλώνεται σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί να προκαλέσει πεπτικά συμπτώματα.