Ο Έλληνας γιατρός Ιπποκράτης είχε πει “To προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν ” ενώ ο Έλληνας φιλόσοφος Πυθαγόρας ο Σάμιος είπε «Φρόντιζε για το μέλλον σου». Και οι δύο τονίζουν τη σημασία της πρόληψης που στο χώρο της υγείας ερμηνεύεται ως πρώιμη διάγνωση των παθολογικών εκείνων καταστάσεων που θα οδηγήσουν σε συστηματικά νοσήματα.
Το βασικό εργαστηριακό check up,λοιπόν, περιλαμβάνει μια σειρά εξετάσεων αίματος, ούρων και είναι ο καθρέφτης της καλής ή της κακής υγείας του οργανισμού. Με τη σωστή χρήση του check up μπορούμε να μειώνουμε τη νοσηρότητα και τη θνητότητα του γενικού πληθυσμού.
Το αίμα είναι το όργανο από το οποίο ξεκινούν όλες οι μετρήσιμες ενδείξεις του οργανισμού και γι αυτό οι αιματολογικές εξετάσεις είναι η βάση κάθε προληπτικού ελέγχου. Με τη γενική αίματος, που είναι η πιο απλή εξέταση, μπορούμε αντλήσουμε μια σειρά από χρήσιμες πληροφορίες.
Oι βιοχημικές εξετάσεις με τη σειρά τους μπορούν να ανιχνεύσουν δυσλειτουργίες των συμπαγών οργάνων του οργανισμού μας καθώς και μεταβολικές διαταραχές αυτού.
Μια εξαιρετικής σημασίας εξέταση που δεν πρέπει να λησμονείται στον προληπτικό έλεγχο είναι η γενική ούρων. Τα ούρα είναι τα απόβλητα του οργανισμού και από αυτά μπορούμε να συλλέξουμε πολύτιμα συμπεράσματα για την υγεία του εξεταζόμενου.
Θα αναφερθούμε τώρα, σύντομα στο γυναικολογικό check up, που πρέπει να γίνεται ετησίως, εκτός αν υπάρχουν ειδικές ενδείξεις συχνότερης παρακολούθησης. Περιλαμβάνει την γυναικολογική εξέταση, το test PAP και τον υπέρηχο έσω γεννητικών οργάνων. Στη γυναικολογική εξέταση, ο γυναικολόγος με την επισκόπηση θα δει αν υπάρχουν βλάβες στα εξωτερικά γεννητικά όργανα, ενώ με την τοποθέτηση του κολποδιαστολέα θα ελέγξει την κατάσταση του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας. Μπορεί να εντοπίσει ασυνήθεις εκκρίσεις, σημεία φλεγμονής ή βλάβες που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση.
Τo test PAP πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο μετά την έναρξη της ενεργούς σεξουαλικής ζωής. Το εφηύρε ο Έλληνας γυναικολόγος Γεώργιος Παπανικολάου. Με μία απλή κυτταρολογική εξέταση μπορούμε να ελέγξουμε την κατάσταση των επιθηλιακών κυττάρων του τραχήλου της μήτρας και να ανιχνεύσουμε πρώιμες αλλοιώσεις που δύναται να εξελιχθούν σε δυσπλασίες. Είναι ανώδυνη εξέταση και η λήψη γίνεται πολύ εύκολα στο ιατρείο του κάθε γυναικολόγου.
Με τον υπέρηχο γεννητικών οργάνων ο γιατρός μπορεί να ελέγξει την μήτρα και πιθανά μορφώματα αυτής. Επίσης, ελέγχεται η υφή και η κατάσταση των ωοθηκών και μπορούν να ανιχνευθούν διαταραχές όπως π.χ. ύπαρξη πολυκυστικών ωοθηκών.
Θα αναφερθούμε εδώ και σε μία άλλη εξέταση, σπουδαίας σημασίας που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κάθε γυναίκα μετά τα σαράντα έτη. Η εξέταση αυτή είναι η μαστογραφία. Πρόκειται για μια ακτινολογική εξέταση που ανιχνεύει πρώιμες αλλοιώσεις του μαστού.
Τέλος στους ενήλικες στα πλαίσια του check up είναι χρήσιμη, αναλόγως και των οδηγιών του θεράποντα-συντονιστή γιατρού, μία επίσκεψη για ακτινολογικό-υπερηχογραφικό έλεγχο όπως επίσης και μία καρδιολογική εκτίμηση.
Διεθνώς το check up γίνεται μια φορά το χρόνο και καλό είναι να ακολουθούμε και εμείς αυτόν τον κανόνα. Παρόλα αυτά υπάρχουν καταστάσεις όπου υποκείμενα νοσήματα επιβάλλουν να γίνονται εργαστηριακές εξετάσεις σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό θα το αποφασίσει ο θεράπων ιατρός που έχει και την τελική ευθύνη της παρακολούθησης του ασθενούς.
Παναγιώτης Γρ. Αποστολακόπουλος, Βιοπαθολόγος- Μικροβιολόγος