Αν ένας άνθρωπος κάνει δίαιτα με βάση τα συγκεκριμένα γονίδια του μεταβολισμού του, με άλλα λόγια αν διατρέφεται με τρόπο γενετικά έξυπνο, τότε θα χάσει κιλά, χωρίς να ζοριστεί και πολύ.
Αυτή είναι η υπόσχεση της διατροφογενωμικής (ή διατροφογενετικής), η οποία αναλύει τις γενετικές διαφορές, εξαιτίας των οποίων το σώμα κάθε ανθρώπου μεταβολίζει με διαφορετικό τρόπο τις τροφές. Ανάλογα με τις «ιδιοτροπίες» των γονιδίων καθενός, η δίαιτά του κόβεται και ράβεται στα μέτρα του, δηλαδή στα μέτρα του DNA του.
Η διατροφογενωμική δεν είναι μία νέα υπόσχεση, αλλά μία παλαιότερη ιστορία, που φάνηκε να διαψεύδει τις υπερβολικές προσδοκίες που είχαν αρχικά καλλιεργηθεί, κυρίως από εταιρείες με σκοπό το κέρδος. Όμως μια νέα ιταλική επιστημονική έρευνα, με επικεφαλής τον δρ. Νικόλα Πιράστου του Πανεπιστημίου της Τεργέστης, που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής στο Μιλάνο, σύμφωνα με το «New Scientist», δίνει νέες υποσχέσεις ότι στο μέλλον η διατροφογενωμική μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα, χάρη και στις συνεχείς τεχνολογικές βελτιώσεις στην ανάγνωση του ανθρωπίνου γονιδιώματος.
Οι ερευνητές μελέτησαν δύο ομάδες εθελοντών, μια ομάδα περίπου 100 παχύσαρκων και μία ισάριθμη ομάδα ελέγχου. Και οι δύο ομάδες κατανάλωναν 600 θερμίδες λιγότερες τη μέρα, αλλά η πρώτη ομάδα επιπλέον ακολουθούσε μια συγκεκριμένη διατροφή, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ενός γενετικού τεστ.
Μετά από δύο χρόνια, οι άνθρωποι και στις δύο ομάδες είχαν χάσει κιλά, όμως όσοι ήσαν στην πρώτη ομάδα και είχαν ακολουθήσει τις συνταγές της διατροφογενωμικής, έχασαν κατά μέσο όρο 33% παραπάνω βάρος και μάλιστα πολύ πιο γρήγορα, μέσα σε ένα έτος και όχι σε δύο.
Αν κάτι ανάλογο επιβεβαιωθεί και σε μεγαλύτερες δοκιμές, τότε ανοίγει ένα ελπιδοφόρο πεδίο στις στοχευμένες και πιο εξατομικευμένες δίαιτες. Μία πρώτη ένδειξη θα αποτελέσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού προγράμματος Food4Me, στο πλαίσιο του οποίου 1.200 εθελοντές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες κλήθηκαν να ακολουθήσουν είτε μια τυπική διατροφή, είτε μία διατροφή με βάση τα ευρήματα ανάλογων γενετικών τεστ.
Οι επικριτές της διατροφογενωμικής υποστηρίζουν ότι αρκεί να τρώει κανείς υγιεινά, άσχετα με τα γονίδιά του. Όμως οι υποστηρικτές της αντιτείνουν ότι ακόμη και τα αποτελέσματα μιας υγιεινής διατροφής σε σημαντικό βαθμό θα εξαρτηθούν τελικά από το γενετικό υπόβαθρο του καθενός. Η δυσκολία πάντως, όπως αναγνωρίζουν, είναι να βγάλει κανείς νόημα από τις αναλύσεις των γενετικών τεστ και να δώσει τις σωστές διατροφικές συμβουλές.
Από την άλλη, οι γενετικές έρευνες οδηγούν σταδιακά στην ανακάλυψη γονιδίων που επηρεάζουν τις γευστικές προτιμήσεις των ανθρώπων. Η ομάδα του Πιράστου, όπως ανακοίνωσε, αναλύοντας το γονιδίωμα περίπου 4.000 ανθρώπων, ανακάλυψε 17 γονίδια, τα οποία προδιαθέτουν γενετικά κάποιον να του αρέσουν το μπρόκολο, το μπέικον, ο καφές ή το λευκό κρασί.
Η πρόκληση από εδώ και πέρα θα είναι να αξιοποιηθούν αυτές οι γενετικές πληροφορίες, ώστε να δημιουργηθούν νέες τροφές ή νέοι τρόποι μαγειρέματος, ανάλογα με τις προσωπικές προτιμήσεις του καθενός, ώστε οι υγιεινές τροφές να γίνουν πιο γευστικές και έτσι οι άνθρωποι να τις προτιμούν. Αν, για παράδειγμα, κανείς σιχαίνεται το σπανάκι, όπως είπε ο ιταλός επιστήμονας, ο στόχος θα ήταν να βρεθεί μια ουσία που θα «καμουφλάρει» τη γεύση του.
Οι Ιταλοί ερευνητές, όπως ανέφεραν, ευελπιστούν ότι στο μέλλον η διατροφογενωμική όχι μόνο θα φέρει επανάσταση στην εξατομικευμένη υγιεινή διατροφή και στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, αλλά επίσης θα βοηθήσει –μέσω της κατάλληλης διατροφής- στην αποφυγή ασθενειών, όπως ο καρκίνος, η κατάθλιψη, ο διαβήτης και η υπέρταση. Μένει να αποδειχτεί αν θα δικαιωθούν αυτές οι -κάπως υπερβολικές- φιλοδοξίες.