Συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τους όρους Θλίψη – Μελαγχολία ή Κατάθλιψη, θέλοντας να περιγράψουν παρόμοιες συναισθηματικές καταστάσεις. Υπάρχουν όμως ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους.
Η θλίψη προέρχεται από κάποια απώλεια και είναι υγιής και χρήσιμη.
Ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να βιώνει απώλειες, έστω και μικρές, από την αρχή της ζωής του, οι οποίες συνοδεύονται από αντίστοιχα αισθήματα θλίψης (π.χ. η απώλεια του αποκλειστικού ενδιαφέροντος των γονέων με την έλευση ενός δεύτερου παιδιού, ο σταδιακός αποχωρισμός από τους γονείς, κ.λπ.).
Στην ενήλικη ζωή, παραδείγματα απωλειών μπορεί να είναι ο χωρισμός από μια συντροφική σχέση, κατά τον οποίο το άτομο βιώνει αισθήματα θλίψης που σχετίζονται με την απώλεια του αγαπημένου προσώπου.
Άλλο παράδειγμα αποτελεί η απώλεια της εργασίας, που είναι ιδιαίτερα συχνή στις μέρες μας, και προκαλεί αισθήματα θλίψης.
Η θλίψη είναι μια μορφή πένθους. Όταν νιώθουμε θλίψη, έχουμε έντονα αρνητικά συναισθήματα αλλά νιώθουμε ζωντανοί.
Η συναισθηματική επεξεργασία μιας απώλειας, όποια κι αν είναι αυτή, βοηθάει το άτομο να προχωρήσει στη ζωή του.
Μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει το αντίθετο στην περίπτωση της κατάθλιψης. Ο άνθρωπος που πάσχει από κατάθλιψη δεν αισθάνεται θλίψη.
Αυτό μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, δεδομένου ότι οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη, βιώνουν μια πολύ δυσάρεστη κατάσταση, που είναι πραγματική και πολύ σοβαρή.
Το άτομο δεν κατάφερε – είτε γιατί δεν του επιτρεπόταν, είτε γιατί βίωσε τραυματικές καταστάσεις που ήταν δύσκολο να διαχειριστεί – να επεξεργαστεί τις απώλειες στη ζωή του και έτσι «μονώθηκε» συναισθηματικά. Μην μπορώντας το άτομο να βιώσει θλίψη, αποκλείει και άλλα συναισθήματα, και τελικά νιώθει κενό.
Τα αισθήματα κενού που αισθάνονται οι άνθρωποι με κατάθλιψη είναι μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών.
Το άτομο καταλήγει να εναποθέτει την επίλυση όλων των προβλημάτων στους άλλους – κάτι το οποίο όμως το οδηγεί να βιώνει συνεχείς ματαιώσεις και ενισχύει τα συναισθήματα κενού.
Ο άνθρωπος που αισθάνεται «νεκρωμένος» συναισθηματικά, καταλήγει να παραιτείται από τη ζωή.
Συμπερασματικά αναφέρουμε ότι η θλίψη είναι μια υγιής συναισθηματική κατάσταση, ενώ η κατάθλιψη αποτελεί σοβαρή, και αρκετά συχνή, ψυχική διαταραχή, που μπορεί όμως να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία.